Dekarbonizacja jest kluczem do przyszłości branży cementowej

Czas8 min

Dla przemysłu cementowego i budownictwa nie ma innej drogi rozwoju niż dekarbonizacja prowadzona równolegle w wielu kierunkach. – Działania związane z wdrożeniem technologii CCS/U, zastępowaniem cementów czysto klinkierowych cementami niskoemisyjnymi, zastępowaniem paliw kopalnych paliwami alternatywnymi i zwiększeniem udziału OZE w produkcji cementu przybliżają branżę cementową do neutralności emisyjnej, a także wpływają na ograniczenie emisyjności w budownictwie – tłumaczył Krzysztof Kieres, przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu.

Branża cementowa w Polsce, która należy do najnowocześniejszych w Europie, już od wielu lat stawia kolejne kroki na drodze dekarbonizacji, której celem jest osiągnięcie neutralności emisyjnej w 2050 r.

Konferencja prasowa Zarządu Stowarzyszenia Producentów Cementu (SPC), która odbyła się 12 kwietnia 2023 r. była okazją do podsumowania minionego roku i spojrzenia w przyszłość.

Według danych GUS w 2022 r. wyprodukowano w Polsce 18,8 mln ton cementu (-2,4% r/r). Pierwszy kwartał 2022 był bardzo dobry, a druga połowa roku to już wyhamowanie produkcji cementu.

Miniony, 2022 rok, był bezprecedensowy, jeżeli chodzi o wzrost kosztów produkcji w branży cementowej. Według Dariusza Gawlaka, wiceprzewodniczącego SPC, branży cementowej dotyczyły:

 – wzrost cen energii elektrycznej (średnia cena wg. TGE w 2021 – 278 zł MWh, a w 2022 – 523 zł MWh),
– wzrost cen uprawnień do emisji CO2 (średnia dla 2022 r. to ponad 80 euro za tonę, a w 2023 r. ceny przekroczyły już 100 euro za tonę),
– wzrost cen węgla (branża cementowa w Polsce zużywa ok. 580 tys. t węgla) oraz problemy z jego zakupem,
– wzrost cen papieru niezbędnego do produkcji opakowań workowych (branża produkuje ok. 2,5 mln ton cementu w opakowaniach workowych),
– wzrost inflacji (14,7% za 2022 r. wg. GUS),
– wzrost cen paliw, głównie oleju napędowego (logistyka i transport odgrywają kluczową rolę w przemyśle),
– wzrost kosztów pracowniczych.

Jak wygląda sytuacja branży cementowej w 2023 r.? Po dwóch miesiącach 2023 r. GUS podaje spadek produkcji cementu o ok. 13% (1692 tys. ton w 2023 wobec 1947 tys. ton w 2022).

Prognozy IPiAG (Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych) na 2023 r. przewidują spadek produkcji cementu do poziomu 18 mln ton (- 4% r/r).

– Branża cementowa jest przygotowana do rozpoczynającego sezonu budowlanego, choć przed budownictwem w Polsce jest szereg znaków zapytania dotyczących m.in. realizacji KPO, rozwoju inflacji, wysokich stóp procentowych, wojny w Ukrainie, wzrostu cen i dostępności surowców, kształtowania się cen nośników energii czy braku pracowników. Kondycja sektora bankowego w Polsce może być czynnikiem tłumiącym inwestycje w budownictwie – mówił Krzysztof Kieres, przewodniczący SPC. – Jednak z uwagi na ogromne potrzeby rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej, potrzebę transformacji energetycznej, budowę instalacji OZE, plany budowy mieszkań czy rozwój sektora magazynowego, mimo pewnych spadków, budownictwo w kolejnych latach powinno rosnąć.

Inflacja jest jednym z czynników wpływających na wzrost kosztów produkcji cementu, z którego powstaje beton. Pociąga za sobą konieczność waloryzacji kontraktów, zwłaszcza tych przewidujących długoterminowe dostawy cementu i betonu. Branża cementowa popiera stanowisko wykonawców dotyczące konieczności waloryzacji umów kontraktowych w budownictwie infrastrukturalnym, ogólnym czy mieszkaniowym.

– Zapewnienie obiektywnych mechanizmów rekompensujących wykonawcom wzrosty cen towarów i usług leży w interesie zamawiającego, jak i całej gospodarki. Pozostawienie 10% waloryzacji w GDDKiA w obliczu szalejącej inflacji jest niewystarczające do zapewnienia realizacji inwestycji – mówił Włodzimierz Chołuj, członek zarządu SPC.

Branża cementowa popiera apele organizacji i środowisk budowlanych o ratowanie budownictwa mieszkaniowego.

Przemysł cementowy w UE boryka się z szybko rosnącym importem z krajów spoza UE (import cementu do UE w 2022 r. wyniósł ponad 9 mln ton), a koszty CO2 stanowią znaczną część ogólnych kosztów ponoszonych przez przemysł. Ucieczka emisji w przemyśle cementowym wzrośnie, o ile nie zostaną wprowadzone skuteczniejsze instrumenty służące jej zapobieganiu. Z uwagi na bolesne doświadczenia z nieuczciwym eksportem cementu z Białorusi do Polski, branża cementowa z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie Mechanizmu Ochrony Granic (CBAM), które ma nastąpić 1 stycznia 2026 r.

– Od lipca br. rozpocznie się testowanie CBAM. Jego wprowadzenie ma sens tylko wówczas, gdy ten mechanizm ochronny będzie szczelny i zapewni równowagę pomiędzy producentami z UE, którzy ponoszą koszty polityki klimatycznej, a producentami spoza UE. Dla Polski, która jest krajem granicznym UE, dobre funkcjonowanie CBAM jest szczególnie ważne – tłumaczył Krzysztof Kieres, przewodniczący SPC.

Wraz z wprowadzeniem CBAM, od 2026 r., rozpocznie się systematyczna redukcja bezpłatnych pozwoleń na emisję CO2 dla branży cementowej (od redukcji -2,5% w 2026 r., do całkowitego wygaszenia darmowych pozwoleń w 2034 r.) Zakończenie okresu obowiązywania darmowych uprawnień do emisji CO2 dla sektora cementowego w 2034 r. wiąże się z koniecznością uruchomienia instalacji CCS/U.

DEKARBONIZACJA: paliwa alternatywne i cementy niskoemisyjne

Wyzwania związane z ochroną klimatu, koniecznością redukcji emisji CO2 i osiągnięciem neutralności emisyjnej w 2050 r. powodują, że rozwój branży cementowej w kolejnych latach i dekadach będzie determinował szereg działań związanych z dekarbonizacją.

Sektor cementowy pełni ważną rolę w systemie gospodarki odpadami w Polsce. Rocznie zużywa ponad 5 mln ton odpadów oraz produktów ubocznych (np. popiołów lotnych, żużli wielkopiecowych i rea-gipsu) jako składników mieszanek surowcowych do produkcji klinkieru czy cementu.

W procesie produkcji klinkieru, wykorzystywane są znaczne ilości paliw alternatywnych (RDF). Do produkcji RDF dla przemysłu cementowego zużywanych jest ponad 10% odpadów komunalnych powstających w Polsce. Przemysł cementowy już obecnie zużywa rocznie ok. 1,7 mln ton paliw alternatywnych.

– Paliwa alternatywne stanowią już blisko 80% energii niezbędnej do wypalenia klinkieru. Ten udział paliw w ostatnich latach dynamicznie rośnie i dzisiaj polski przemysł cementowy jest liderem w Europie, wyprzedzając Austrię i Niemcy – powiedział Andrzej Reclik, członek zarządu SPC.

Kolejną z dróg redukcji emisji CO2 i osiągnięcia neutralności emisyjnej w 2050 r. jest ograniczanie produkcji i stosowania cementów portlandzkich, a zastępowanie ich cementami niskoemisyjnymi: portlandzkimi wieloskładnikowymi, pucolanowymi czy hutniczymi.

Cementy niskoemisyjne tworzone są przy udziale różnych składników i dodatków mineralnych, które umożliwiają obniżenie zawartości klinkieru – przy zachowaniu odpowiednich parametrów technicznych.

– Aby wprowadzić te zmiany i realizować wyzwania klimatyczne, konieczna jest współpraca wielu środowisk, inwestorów, architektów, konstruktorów i wykonawców, np. GDDKiA powinna dostosować swoje wymagania dla realizacji inwestycji. Przykładowo do sprężania obiektów mostowych, zamiast cementu CEM I, powinno się zastosować cementy wieloskładnikowe (niskoemisyjne) – tłumaczył Andrzej Reclik. – W celu wprowadzenia do budownictwa produktów niskoemisyjnych, konieczne jest stworzenie odpowiednich regulacji i wymagań, według których będziemy mierzyć korzyści z zastosowania produktów o niskim śladzie węglowym i będziemy za to nagradzani. Np. konieczność wprowadzenia tzw. zielonych zamówień publicznych, w których premiowane będzie stosowanie niskoemisyjnych wyrobów budowlanych. Tańszy kredyt czy niższe podatki dla inwestora za stosowanie „zielonych” wyrobów budowlanych – dodał Andrzej Reclik.

DEKARBONIZACJA: Energia elektryczna ze źródeł odnawialnych

Z uwagi na ogromny udział energii elektrycznej w kosztach produkcji cementu, wynoszący ponad 35%, branża cementowa w Polsce apelowała do Rządu RP i Komisji Europejskiej o wpisanie przemysłu cementowego na listę przemysłów energochłonnych, narażonych na wzrost kosztów pośrednich.

– Stoimy na stanowisku potrzeby wyrównania szans pomiędzy producentami wyrobów budowlanych. Przemysł stalowy czy petrochemiczny otrzymują rekompensaty za wzrost cen energii elektrycznej spowodowany przez ETS – powiedział Marek Majcher, członek zarządu SPC.

Branża cementowa inwestuje w OZE, dywersyfikując źródła energii. Producenci cementu podpisują umowy na dostawy energii elektrycznej z farm wiatrowych i farm fotowoltaicznych, zwiększając udział OZE w produkcji klinkieru i cementu. Jednocześnie sami inwestują w budowę farm fotowoltaicznych i popierają rozbudowę energetyki wiatrowej. Udział energii z OZE wpływa na zmniejszenie emisji CO2 powstającej przy produkcji klinkieru i cementu. Bez OZE inwestycje w ogromnie kosztowne i energochłonne instalacje CCS będą bardzo utrudnione.

– Obawiamy się, że wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną o 100-150% związany z budową instalacji CCS w przemyśle cementowym nie będzie miał pokrycia w źródłach wytwarzania energii elektrycznej w naszym kraju. Mówiąc wprost obawiamy się, że zabraknie prądu na zasilanie naszych instalacji – dodał Marek Majcher.

Szersze wykorzystanie OZE wpisuje się w działania przemysłu cementowego na rzecz zrównoważonego rozwoju. Branża spaja zrównoważoną przyszłość, podążając drogą neutralności klimatycznej. Stawia na działania proekologiczne, innowacje oraz nowoczesne technologie w budownictwie. Sukcesywnie ogranicza także oddziaływanie na środowisko, wytwarza niskoemisyjne materiały budowlane, zwiększa wykorzystanie paliwa alternatywnych i recykling materiałów w ramach GOZ, a także angażuje się w działania oraz inicjatywy lokalne. Aby zaprezentować dobre praktyki i działania sektora na rzecz zrównoważonego rozwoju, powstała dedykowana platforma SpajamyZrownowazonaPrzyszlosc.pl.

DEKARBONIZACJA: technologie CCS/U

Dla 9 cementowni w Polsce nie ma innej drogi rozwoju niż wprowadzanie technologii CCS/U. Branża cementowa ma niewiele czasu, gdyż w związku z wprowadzeniem CBAM w 2034 r. przestaną obowiązywać darmowe pozwolenia na emisję CO2.

– Tylko wprowadzenie technologii CCS/U, czyli wychwytywania, transportowania i magazynowania lub wykorzystania CO2 pozwoli na funkcjonowanie branży po 2034 r. i osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 r. – przekonywał Xavier Guesnu, członek zarządu SPC.

Raport dotyczący możliwości wprowadzania technologii CCS w branży cementowej w Polsce, przygotowało Centrum Energetyki AGH w Krakowie. Według jego autorów koszty, które musi ponieść średniej wielkości cementownia w związku z zakupem i montażem technologii CCS (liczone dla linii produkującej 5000 ton klinkieru na dobę i emitującej rocznie 1,5 mln ton CO2) wynoszą od 0,5 mld zł do 1,5 mld zł – w zależności od wybranej technologii.

– Przemysł cementowy jest pierwszą branżą w Polsce, która tak kompleksowo przygotowuje się do wdrożenia technologii CCS/U – wyjaśniał Xavier Guesnu.

Technologie CCS/U wdrażane są już w dwóch zakładach: w Cementowni Górażdże i Cementowni Kujawy.

Branża cementowa dostrzega także bariery w rozwoju i wdrażaniu technologii CCS/U w Polsce:

– brak Krajowej Strategii CCS, która powinna obejmować różne branże przemysłowe emitujące CO2, w tym przemysł cementowy,

– brak regulacji prawnych dotyczących transportu i magazynowania CO2 na lądzie – w tym pilna potrzeba nowelizacji Prawa Górniczego i Geologicznego, Prawa Energetycznego,

– konieczność wyznaczenia krajowego operatora systemu transportu i magazynowania CO2.

O DEKARBONIZACJI w Sejmie

Wprowadzanie technologii CCS/U w Polsce dotyczy nie tylko branży cementowej i wymaga zaangażowania wielu interesariuszy, m.in. przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej. Dlatego rozmowy związane z rozwiązywaniem problemów branży cementowej i jej przyszłością odbywają się na forum Sejmu, dzięki zawiązanemu w kwietniu 2022 r. Parlamentarnemu Zespołowi ds. Rozwoju Przemysłu Cementowego. W skład zespołu wchodzi 10 posłów, z różnych ugrupowań, którzy ponad podziałami zabiegają o rozwój branży cementowej i budownictwa w Polsce.

Kolejne posiedzenie Parlamentarnego Zespołu, którego tematem będzie „Rozwój technologii CCS/U w przemyśle – w tym cementowym – i stojące przed nim bariery” odbędzie się 13 kwietnia 2023 r. o godz. 11.30. Wezmą w nim udział przedstawiciele sektorów energochłonnych: cementowego, stalowego, wapienniczego. Zapraszamy do oglądania transmisji on-line z tego wydarzenia: https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/transmisje.xsp

Źródło: Stowarzyszenie Polski Cement

Zostaw komentarz

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

- REKLAMA-spot_img
- REKLAMA -

Najnowsze

- REKLAMA -

Zainteresuje Cię

Innowacyjne technologie neutralne emisyjnie fundamentem bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności UE

Transformacja energetyczna Europy wymaga zróżnicowanego podejścia uwzględniającego specyfikę poszczególnych krajów członkowskich – to główny przekaz konferencji zorganizowanej przez...

ORLEN: Wodór może odegrać wiodącą rolę w transformacji energetycznej

Wodór ma szansę stać się siłą napędową zielonej transformacji, jednak, jak podkreślają eksperci, powinny być do tego spełnione...

Wkrótce konsumenci będą lepiej chronieni przed greenwashingiem

Nawet 80 proc. sklepów internetowych, stron internetowych i reklam zawiera informacje o wpływie produktów na środowisko – wynika z danych KE....

Ørsted publikuje plan działań dla europejskiej energetyki wiatrowej na morzu

Globalna firma Ørsted opublikowała raport "Morska energetyka wiatrowa na rozdrożu", w którym przedstawia kompleksowy plan działań mający na...

Ministerstwo Klimatu i Środowiska startuje z innowacyjną kampanią edukacyjną o bioróżnorodności

Tuż przed Światowym Dniem Chomika, przypadającym 12 kwietnia, Ministerstwo Klimatu i Środowiska uruchomiło kampanię edukacyjną „Bioróżnorodnie połączeni", skierowaną...

Mimo zmian regulacyjnych, zielona transformacja pozostaje w strategiach firm – wnioski z kongresu ESG & Sustainability FORUM

Wiedza i świadomość na temat niezbędnej transformacji gospodarki na bardziej zrównoważoną trafiła już do krwioobiegu kadry menedżerskiej większości...

Studentka Politechniki Łódzkiej nagrodzona za innowacyjne rozwiązania w gospodarce obiegu zamkniętego

Karina Skura, studentka kierunku biogospodarka zrównoważona na Wydziale Biotechnologii i Nauk o Żywności Politechniki Łódzkiej, zdobyła pierwsze miejsce...

41. edycja EuroPOWER & OZE POWER – eksperci dyskutują o przyszłości polskiej energetyki

W dniach 3-4 kwietnia 2025 roku w hotelu The Westin Warsaw odbyła się 41. edycja prestiżowej konferencji EuroPOWER...