Jeśli ogrodzie widzisz biedronki? Masz problem, ale nie z nimi

Czas4 min

Jeśli w swoim ogrodzie zobaczysz biedronki – to masz problem, ale nie z nimi. Z czym zatem? Wyjaśnia to prof. Bożena Kordan, kierowniczka Katedry Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa. Naukowczyni z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przedstawia owady będące sojusznikami osób uprawiających rośliny

Dobra wiadomość dla rolników, ogrodników i sadowników: tegoroczne lato sprzyja owadom i to tzw. pożytecznym, a jeśli im to i nam – ludziom. Powinniśmy się z tego cieszyć i jeszcze im pomagać. A tymczasem bardzo często niepotrzebnie je zabijamy, co wynika przede wszystkim z naszej niewiedzy.

Znajomość owadów w naszym społeczeństwie jest bardzo skromna. Przeciętny miłośnik przyrody rozpoznaje kilka gatunków motyli, chrząszczy, pszczołę miodną i wie, że jest pożyteczna, bo zapyla kwiaty, a z tego bierze się miód i wszelkie owoce. Co nie jest pszczołą, motylem lub ciekawym chrząszczem – to dla bardzo wielu ludzi jest osą, komarem albo uciążliwą muchą, czyli owadem uprzykrzającym życie, czy wręcz roznoszącym choroby. I z tego powodu zasługuje jedynie na klapnięcie packą na muchy.

Ze swojego dzieciństwa pamiętamy też biedronki. Jakie zadanie spełniają w przyrodzie – mało kto się zastanawia. Tymczasem biedronki i ich larwy w zdecydowanej większości są drapieżcami. To bardzo ważni sprzymierzeńcy ludzi, a przynajmniej tych osób, które uprawią rośliny. Biedronki uwielbiają zjadać mszyce, które są znanymi i uciążliwymi szkodnikami roślin. To ich podstawowy pokarm, chociaż nie gardzą również innymi pluskwiakami, czerwcami, larwami niektórych muchówek i chrząszczy, najmłodszymi stadiami larwalnymi motyli oraz roztoczami.

– Mszyce, jak wiadomo, to wielki problem w wielu uprawach, zarówno roślin rolniczych, ogrodniczych, sadowniczych, jak i ozdobnych. Pobierają ogromne ilości pokarmu, przenoszą wirusy wywołujące choroby roślin, wydzielają spadź i rozmnażają się w błyskawicznym tempie. Jedna samica rodzi średnio (zależy od gatunku i rośliny żywicielskiej) około 80 larw, które w okresie zaledwie 7-9 dni stają się dorosłe i rodzą potomstwo. Dlatego na roślinach spotykamy setki, a czasami nawet tysiące osobników żerujących na ich różnych częściach – mówi prof. Bożena Kordan. – Wśród badaczy bardzo powszechne jest stwierdzenie, że każda roślina ma swoją mszycę. Jeśli więc w swoim ogrodzie dostrzeżemy biedronki, to jest to znak, że są w nim także mszyce. Im więcej biedronek, tym mszyc będzie mniej. Nie znaczy to jednak, że tam, gdzie nie ma biedronek, nie ma też mszyc. Mogą tam być, dlatego w okresie wegetacji musimy dokładnie lustrować nasze rośliny.

Prof. Kordan dementuje przy okazji medialne doniesienia, jakoby biedronka azjatycka wyparła naszą rodzimą biedronkę siedmiokropkę.

– Z obserwacji, które prowadziliśmy w tym roku na różnych uprawach roślin rolniczych na terenie naszego województwa, wynika, że 80 proc. biedronek, które zaobserwowaliśmy, to biedronka siedmiokropka Coccinella septempuctata  – dodaje prof. Kordan.

Larwa biedronki

Mszyce oprócz ludzi i biedronek mają więcej wrogów. Te małe owady w środowisku naturalnym mogą być atakowane przez maleńkie pasożytnicze błonkówki z rodziny mszycarzowatych Aphidiinae Samica mszycarza składa po jednym jaju do mszyc, a wylęgłe larwy żerują wewnątrz ich ciała, doprowadzając do śmierci zaatakowanego osobnika. Larwy błonkówki pozostają w mszycy aż do przepoczwarzenia się i osiągnięcia stadium dojrzałego owada. Wtedy owad wygryza okrągły otwór w tylnej, grzbietowej części swojego gospodarza i wylatuje w poszukiwaniu nowego żywiciela.

Na roślinach pozostają wtedy „mumie” mszyc w kolorze żółtym, beżowo-żółtym lub beżowo-złotym.

W przyrodzie występuje mnóstwo owadów przypominających osy, ale nie mających z nimi nic wspólnego. Z ludzkiego punktu widzenia to nasi sprzymierzeńcy.

Są to np. muchówki z rodziny bzygowatych Syrphidae – mające kształt muchy, ale barwę osy. Postacie dorosłe mają ciemno zabarwiony tułów i czarny odwłok na którym występują białe, żółte lub pomarańczowe poprzeczne paski. Dlatego są mylone z osami i zabijane.

– To również wrogowie mszyc – kontynuuje prof. Kordan. – Spotykane są pospolicie w ogrodach i uprawach polowych. Osobniki dorosłe są doskonałymi zapylaczami, odżywiają się nektarem, pyłkiem, chociaż bardzo chętnie zlizują również spadź wytwarzaną przez inne owady. Samice składają jaja w koloniach mszyc lub w ich pobliżu, a rozwijające się larwy prowadzą drapieżny tryb życia, zjadając mszyce. Jedna larwa zjada przeciętnie od 200 do 1000 mszyc, a najbardziej żarłoczne – trzecie stadium larwalne pochłania dziennie około 120 mszyc. Szkoda, że bzygowate bardzo często mylone są z osami i giną z rąk człowieka – podkreśla prof. Kordan.

Wrogami mszyc są również złotooki, przepiękne, delikatne, jasnozielone zielone lub błękitne owady, należące do sieciarek Neuroptera, charakteryzujące się dużymi złotymi oczami.

– Dorosłe osobniki odżywiają się nektarem lub spadzią mszyc, natomiast larwy zjadają mszyce, chociaż nie gardzą przędziorkami, czy też jajami stonki ziemniaczanej – podkreśla prof. Kordan. – Larwa w fazie L zjada około 300 mszyc dziennie. Niestety jesienią postacie dorosłe złotooków szukają schronienia w miejscach osłoniętych od chłodów. Najczęściej zimują w resztkach gałęzi i zeschniętych liści oraz spękaniach kory. Mogą również zimować w naszych domach, altanach, na strychach, czy też pomieszczeniach gospodarskich. Zmieniają wtedy barwę na lekko słomkową. Niestety, wtedy właśnie są mylone z molami i zwalczane.

Mszyce mają wielu wrogów naturalnych, których w myśl zasady: wrogowie naszych wrogów są naszymi przyjaciółmi – powinniśmy szanować i chronić. Zanim więc zrobimy zamach packą – zastanówmy się, czy nie atakujemy sojusznika.

Źródło: UWM, Lech Kryszałowicz, Fot. Bożena Kordan, Konrad Furga, Janusz Pająk

Prof. Bożena Kordan, kierowniczka Katedry Entomologii, Fitopatologii i Diagnostyki Molekularnej na Wydziale Rolnictwa i Leśnictwa UWM zajmuje się naukowo m.in. mechanizmami naturalnej odporności roślin na żerowanie szkodników, ochroną roślin w integrowanej produkcji, biochemicznymi aspektami powiązań mszyca – roślina, reakcjami behawioralnymi mszyc w odpowiedzi na działanie allelozwiązków.

- REKLAMA-spot_img
- REKLAMA -

Najnowsze

- REKLAMA -

Zainteresuje Cię

Sekwestracja i podziemne magazynowanie CO2 – zrównoważona technologia przyszłości

W obliczu rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatu, kluczowe pytanie brzmi: jak skutecznie przeciwdziałać globalnemu ociepleniu? W jaki sposób...

Platformy pod bocianie gniazda Energa-Operator liczy już w tysiącach

Już ponad 14 tysięcy platform pod bocianie gniazda założyła Energa-Operator na swoich słupach energetycznych. W ramach ochrony tego gatunku...

Nowy parapodatek zamiast proekologicznego systemu ROP

Firmy wprowadzające na rynek produkty w opakowaniach będą z tego tytułu wnosić opłaty na rzecz państwa, nie mając...

Eiffage Polska buduje pierwszy hotel dla dzikich pszczół w rezerwacie Kadzielnia w Kielcach

Eiffage Polska Budownictwo we współpracy z Fundacją Ekologiczną Pszczoła Musi Być, Geonaturą Kielce i Miastem Kielce zrealizowało w...

ORLEN inwestuje w szkocki start-up recyklingu plastiku – technologia może zwiększyć dostępność surowców wtórnych

ORLEN Venture Capital zainwestował w szkocki start-up ReVentas, który opracował nowatorską technologię oczyszczania odpadów z tworzyw sztucznych umożliwiającą...

KFC rozwija sieć ładowarek dla aut elektrycznych w Polsce

Sieć restauracji KFC rozwija infrastrukturę ładowania pojazdów elektrycznych, montując szybkie ładowarki przy lokalach z opcją Drive Thru. Inwestycja...

Veolia rozpoczyna dekarbonizację ciepłowni w Chrzanowie – inwestycja za miliony złotych wyeliminuje węgiel do 2030 roku

Veolia Południe z Grupy Veolia term zainaugurowała 29 maja 2025 roku budowę kotła biomasowego oraz czterech gazowych silników...

Odpad jako zasób. Nowe podejście firm do cyklu życia produktów 

Współczesna gospodarka coraz częściej musi odpowiadać na wyzwania związane z ograniczonymi zasobami naturalnymi, zmianami klimatu i nadmiarem odpadów....