KE przyjęła, na podstawie unijnych przepisów w dziedzinie chemikaliów (REACH), środki ograniczające stosowanie mikrodrobin plastiku celowo dodawanych do produktów. Nowe przepisy zapobiegną uwolnieniu do środowiska ok. pół miliona ton mikrodrobin.
Pozwolą zapobiec sprzedaży mikrodrobin plastiku jako takich oraz produktów, do których celowo się je dodaje i z których są one uwalniane do środowiska w trakcie użytkowania. W należycie uzasadnionych przypadkach zastosowanie mają odstępstwa i okresy przejściowe, aby umożliwić zainteresowanym stronom dostosowanie się do nowych przepisów.
Przyjęte ograniczenie zakłada szeroką definicję mikrodrobin plastiku – obejmuje ona wszystkie cząstki polimerów syntetycznych o długości poniżej 5 mm, które są organiczne, nierozpuszczalne i odporne na degradację. Celem jest ograniczenie emisji celowo stosowanych mikrodrobin plastiku pochodzących z możliwie jak największej liczby produktów. Oto kilka przykładów powszechnie stosowanych produktów, które są objęte zakresem ograniczenia:
- granulat wypełniający stosowany na sztucznych nawierzchniach sportowych – największe źródło celowo stosowanych mikrodrobin plastiku w środowisku;
- kosmetyki, w których mikrodrobiny plastiku wykorzystuje się do wielu różnych celów, takich jak złuszczanie naskórka (mikrogranulki złuszczające) czy uzyskiwanie konkretnej tekstury, zapachu lub barwy;
- detergenty, zmiękczacze tkanin, brokat, nawozy, środki ochrony roślin, zabawki, leki i wyroby medyczne.
Produkty używane w zakładach przemysłowych lub nieuwalniające mikrodrobin plastiku podczas użytkowania są objęte odstępstwem od zakazu sprzedaży, ale ich producenci będą musieli przedstawić instrukcje dotyczące sposobu użytkowania i utylizacji produktu, aby zapobiec emisjom mikrodrobin plastiku.
– Ograniczenie to przyczynia się do transformacji ekologicznej przemysłu UE i promuje innowacyjne produkty wolne od mikrodrobin plastiku – od kosmetyków przez detergenty po nawierzchnie sportowe. Obywatele UE uzyskają dostęp do bezpieczniejszych i bardziej zrównoważonych produktów, a przedsiębiorstwa przemysłowe w UE – zwłaszcza MŚP – które zainwestowały w opracowanie takich innowacyjnych produktów staną się bardziej konkurencyjne i odporne – powiedział Thierry Breton, komisarz do spraw rynku wewnętrznego.
– Zakaz stosowania celowo dodawanych mikrodrobin plastiku jest reakcją na poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia ludzi. Mikrodrobiny plastiku występują w morzach, rzekach i na lądzie, a także w żywności i wodzie pitnej. Dzisiejsze ograniczenie dotyczy bardzo małych cząstek, ale stanowi wielki krok na drodze do redukcji zanieczyszczeń wytwarzanych przez człowieka – powiedział Virginijus Sinkevičius, komisarz do spraw środowiska, oceanów i rybołówstwa.
Co dalej?
Pierwsze środki, na przykład zakaz stosowania luźnego brokatu i mikrogranulek złuszczających, zaczną obowiązywać po wejściu w życie ograniczenia, tj. za 20 dni. W innych przypadkach zakaz sprzedaży zacznie obowiązywać po dłuższym okresie, aby dać zainteresowanym stronom czas na opracowanie i wdrożenie rozwiązań alternatywnych.
Kontekst
Zgodnie z deklaracjami zawartymi w Europejskim Zielonym Ładzie i nowym planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym Komisja angażuje się w zwalczanie zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku. W planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń Komisja wyznaczyła cel w postaci redukcji zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku o 30 proc. do 2030 r.
Dążąc do tego celu, Komisja pracuje nad ograniczeniem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku z różnych źródeł: odpady i śmieci z tworzyw sztucznych, przypadkowe i niezamierzone uwalnianie do środowiska (np. straty granulatu z tworzyw sztucznych, degradacja opon lub uwalnianie z odzieży), a także celowe wykorzystanie w produktach.
Aby rozwiązać problem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, a jednocześnie zapobiec ryzyku rozdrobnienia na jednolitym rynku, Komisja zwróciła się do Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) o ocenę ryzyka związanego z celowo dodawanymi do produktów mikrodrobinami plastiku oraz o odpowiedź na pytanie, czy potrzebne są dalsze działania regulacyjne na szczeblu UE. ECHA stwierdziła, że mikrodrobiny plastiku celowo dodawane do niektórych produktów są uwalniane do środowiska w sposób niekontrolowany i zaleciła ich ograniczenie.
Na podstawie dowodów naukowych przedstawionych przez ECHA Komisja opracowała wniosek o wprowadzenie ograniczeń na mocy rozporządzenia REACH, który został przegłosowany przez państwa UE, a przed przyjęciem przeszedł pomyślnie kontrolę Parlamentu Europejskiego i Rady.
Źródło: Komisja Europejska
