Narodowe Centrum Nauki (NCN) rozstrzygnęło konkursy OPUS 25 i PRELUDIUM 22, przyznając najniższą liczbę grantów od początku jego działalności. Z powodu zamrożonego budżetu NCN wskaźnik sukcesu w tej edycji wyniósł odpowiednio 8,06 proc. i 10,73 proc. Po raz pierwszy w historii przygotowano listy rankingowe dla projektów, które zostały wysoko ocenione i nie uzyskały finansowania wyłącznie z powodu braku środków.
Konkursy OPUS i PRELUDIUM to doskonale znane wśród naukowców w Polsce konkursy NCN, umożliwiające realizację badań podstawowych w polskich jednostkach. Granty OPUS dają możliwość realizacji kilkuletnich złożonych projektów, zbudowanie dużych zespołów naukowych, wykorzystanie wielkich międzynarodowych urządzeń badawczych oraz współpracę z partnerami zagranicznymi, a to wszystko niezależnie od etapu kariery naukowej, na jakim znajduje się kierownik projektu. PRELUDIUM to unikatowy konkurs, który umożliwia badaczom na bardzo wczesnym etapie kariery, bo jeszcze przed doktoratem, nabycie pierwszego doświadczenia w realizacji projektów badawczych trwających nawet 3 lata.
– Od początku działalności Narodowego Centrum Nauki stawialiśmy na zbudowanie kompletnej ścieżki kariery naukowej, stawiającej na samodzielność oraz rozwój badaczy. Wielu wybitnych naukowców pracujących obecnie w Polsce to przedstawiciele tzw. pokolenia NCN: badaczy, którzy swoją drogę naukową zaczynali na przykład od PRELUDIUM, a potem rozwinęli swoje badania i dzięki wsparciu z naszych grantów mogli zbudować zespoły, które dziś prowadzą prace na najwyższym światowym poziomie – mówi Krzysztof Jóźwiak, dyrektor NCN.
Jak czytamy na stronie NCN, rozstrzygnięte właśnie edycje konkursów są rekordowe pod każdym względem, również w tym mało pozytywnym znaczeniu. W ciągu ostatnich 2 lat z powodu niskiego budżetu, którym dysponuje Centrum na finansowanie badań, liczba przyznawanych grantów systematycznie maleje. 176 laureatów OPUS 25 otrzyma ok. 301,6 mln zł. W rozstrzygniętej równo 2 lata temu 21. edycji tego konkursu 417 naukowcom przyznano granty na kwotę 559 mln zł. Liczby dotyczące konkursu PRELUDIUM są równie znamienne. W tym przypadku wskaźnik sukcesu wyniósł 10,73 proc., podczas gdy 2 lata temu był na poziomie 22 proc.
– Po raz pierwszy w historii NCN możemy sfinansować tak mało projektów. Wszyscy wiemy, jakie będą tego konsekwencje. Zdolni polscy badacze wobec tak niestabilnego systemu finansowania badań będą szukać bardziej sprzyjających warunków do pracy za granicą. Dlatego zwiększenie budżetu NCN na finansowanie badań podstawowych powinno być absolutnym priorytetem w budżecie państwa w kolejnych latach – podkreśla prof. Krzysztof Jóźwiak
Optymalny współczynnik sukcesu w konkursach grantowych powinien wynosić ok. 25-30 proc., aby zwiększać szanse polskiej nauki na arenie międzynarodowej. W konsekwencji starań o zwiększenie budżetu NCN w roku 2024 i kolejnych, Rada NCN podjęła uchwałę umożliwiającą zespołom ekspertów przygotowanie list rezerwowych. Znalazły się na nich projekty, które przeszły pełną procedurę oceny, zostały wysoko ocenione i nie uzyskały finansowania wyłącznie z powodu braku środków w budżecie agencji. Listy rezerwowe zostaną również przygotowane w kolejnych rozstrzyganych przez NCN konkursach.
Naukowcom Uniwersytetu Jagiellońskiego w konkursach OPUS 25 i PRELUDIUM 22 przyznano po 24 granty na łączną kwotę 43,1 mln zł. Najwyższe finansowanie, w wysokości ponad 3,5 mln zł, otrzymał projekt „Identyfikacja kluczowych dysfunkcji morfologicznych, proteomicznych i genomicznych ludzkiego węzła przedsionkowo-komorowego w niewydolności serca”, którego kierownikiem jest prof. Mateusz Hołda z Wydziału Lekarskiego UJ CM.
Lista naukowców UJ, którzy znaleźli się na listach rankingowych konkursu OPUS 25:
- dr hab. Katarzyna Kijania-Placek, prof. UJ (Wydział Filozoficzny) – „Polisemiczność wyrażeń jednostkowych” – 691 373 zł,
- dr hab. Marcin Kościelniak, prof. UJ (Wydział Polonistyki) – „Kulturowa i polityczna historia aborcji w Polsce 1956-1993” – 281 836 zł,
- dr hab. Adam Dyrda , prof. UJ (Jagiellońskie Centrum Badawcze „Prawo – Język – Filozofia”) – „Metafilozofia interpretacji prawniczej” – 999 999 zł,
- dr Dariusz Stolicki (Centrum Badań Ilościowych nad Polityką) – „Przepływy wyborców a przestrzenne modele rywalizacji partyjnej” – 622 944 zł,
- dr Emilian Kavalski (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych) – „Globalna współpraca Unii Europejskiej w wielowymiarowym porządku światowym” – 978 103 zł,
- dr Ewa Laskowska-Litak (Wydział Prawa i Administracji) – „Autorstwo przyszłości. Ujęcie prawne, filozoficzne i kognitywne” – 1 721 261 zł,
- dr hab. Jolanta Szymkowska-Bartyzel, prof. UJ (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych) – „Wyrazy wdzięczności i niewdzięczności w relacjach polsko-amerykańskich po 1918: więzi, interesy, hierarchie” – 465 276 zł,
- dr hab. Anna Czarna, prof. UJ (Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej) – „Narcyzm w bliskich związkach interpersonalnych” – 1 477 383 zł,
- dr Luca Quaroni (Wydział Chemii) – „Ocena ilościowa przemian metabolicznych w pojedynczych komórkach nowotworowych za pomocą mikroskopii w podczerwieni” – 2 406 690 zł,
- dr Justyna Łabuz (Małopolskie Centrum Biotechnologii) – „Interakcje między światłem niebieskim a promieniowaniem UV-A w kontroli ruchów chloroplastów” – 2 446 551 zł,
- dr hab. Anna Błasiak (Wydział Biologii) – „Neuronalne mechanizmy kontroli lęku i niepokoju – rola unerwienia brzusznego hipokampa przez jądro niepewne pnia mózgu w separacji wzorców neuronalnych, ekspresji niepokoju i kontekstowym warunkowaniu lęku” – 2 767 308 zł,
- prof. Mateusz Hołda (Wydział Lekarski) – „Identyfikacja kluczowych dysfunkcji morfologicznych, proteomicznych i genomicznych ludzkiego węzła przedsionkowo-komorowego w niewydolności serca” – 3 554 000 zł,
- dr Jakub Kwieciński (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) – „Centralna rola ludzkiego systemu hemostazy w powstawaniu biofilmów gronkowca złocistego” – 3 378 753 zł,
- dr hab. Monika Bzowska, prof. UJ (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) – „Jak uderzyć w białka wewnątrzkomórkowe, które nie są, a mogłyby stać się celem terapii przeciwnowotworowych – opracowanie i charakterystyka zaawansowanej nanoplatformy do transportu specyficznych przeciwciał monoklonalnych do wnętrza komórki” – 1 926 824 zł,
- dr hab. Agnieszka Szopa, prof. UJ (Wydział Farmaceutyczny) – „Czy nanocząstki metali wpływają na biosyntezę bioaktywnych metabolitów roślinnych? – badania na modelu kultur in vitro gatunków z rodziny Brassicaceae o działaniu prozdrowotnym” – 2 293 266 zł,
- dr hab. Krystyna Nadachowska-Brzyska (Wydział Biologii) – „Genomika procesów eko-ewolucyjnych u kornika drukarza” – 2 520 971 zł,
- prof. Szymon Zubek (Wydział Biologii) – „Poznanie współzależności między roślinami inwazyjnymi a bakteriami i grzybami glebowymi jako podstawa rekultywacji siedlisk po usunięciu roślin inwazyjnych” – 1 917 015 zł,
- prof. Józef Spałek (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej) – „Nowe fundamentalne własności układów silnie skorelowanych: Statystyka cząstek, korelacje wiązań, niestandardowa wymiana i dynamika spektralna” – 974 744 zł,
- dr inż. Karolina Tarach (Wydział Chemii) – „Odmotać wyniki badań spektroskopowych dla heterogenicznych układów katalitycznych” – 1 758 020 zł,
- dr hab. Agnieszka Kaczor, prof. UJ (Wydział Chemii) – „Wielopoziomowa chiralność, odwracalność i polimorfizm superstruktur fibryli amyloidowych” – 1 996 944 zł,
- dr Joanna Gryboś (Wydział Chemii) – „Wspierane obliczeniowo, mikroskopowe i spektroskopowe badania mechanizmów reakcji redoks na modelowych katalizatorach tlenku manganu w kontekście termochemicznych cykli redoks” – 1 996 981 zł,
- dr hab. Jakub Kozik (Wydział Matematyki i Informatyki) – „Rozszerzone orientacje i efektywne konstrukcje dla metody Alon-Tarsi” – 722 043 zł,
- prof. Jacek Tabor (Wydział Matematyki i Informatyki) – „Meta-uczenie w głębokich sieciach neuronowych” – 1 103 331 zł,
- dr Robert Szczelina (Wydział Matematyki i Informatyki) – „Ścisłe metody numeryczne dla równań różniczkowych funkcyjnych” – 344 491 zł.
Lista naukowców UJ, którzy znaleźli się na listach rankingowych konkursu PRELUDIUM 22:
- mgr Tomasz Krawczyk (Wydział Nauk o Zdrowiu) – „Nic o nas bez nas? Etyka badań z grupami niedoreprezentowanymi na przykładzie osób głuchych” – 190 686 zł,
- mgr Krzysztof Krawczyk (Wydział Filozoficzny) – „Zupełność w sensie Posta a zupełność względem semantyki sąsiedztwa w klasycznych logikach modalnych” – 68 820 zł,
- mgr Katarzyna Ciemiera (Wydział Polonistyki) – „Polityczny potencjał głosu poetyckiego. Konsekwencje słuchania poezji polskiej w audiowizualnej kulturze XXI wieku” – 200 090 zł,
- mgr Jolanta Bujas-Poniatowska (Wydział Historyczny) – „Kapele przy kościołach i innych instytucjach rzymskokatolickich na początku XIX wieku na ziemiach polskich” – 146 346 zł,
- mgr Katarzyna Wiśniewska (Wydział Prawa i Administracji) – „Kres Konsumenta – ochrona słabszej strony stosunku zobowiązaniowego na rynku cyfrowym” – 209 886 zł,
- mgr Jowita Baran (Wydział Filozoficzny) – „Doing national identity. Praktykowanie tożsamości narodowej poprzez zaangażowaną odzież w Polsce” – 100 364 zł,
- mgr Jagoda Mytych (Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej) – „Od zmian klimatu do klimatu na zmiany. Analiza doświadczeń komunikowania nauki na podstawie badań wśród europejskich naukowców zaangażowanych w komunikowanie nauki o klimacie. Propozycja optymalizacji modeli komunikowania zmian klimatu” – 127 699 zł,
- mgr Paweł Kochanowski (Małopolskie Centrum Biotechnologii) – „Regulacja procesu deoksyhypuzynacji przez kinazy białkowe” – 209 071 zł,
- mgr Aleksandra Liszka (Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii) – „Rola czynników transkrypcyjnych VNS w tworzeniu różnorodności wtórnej ściany komórkowej roślin” – 139 960 zł,
- mgr inż. Mohamadreza Mirzaei (Małopolskie Centrum Biotechnologii) – „Fizjologiczna zależność pomiędzy tkankami naczyniowymi a komórkami wytwarzającymi ciałka ER u Arabidopsis” – 69 259 zł
- lic. Alex Jun Matsuda (Małopolskie Centrum Biotechnologii) – „Projektowanie aktywnych inhibitorów metylotransferaz SARS-CoV-2” – 140 000 zł,
- mgr Laura Krumpholz (Wydział Farmaceutyczny) – „Modelowanie wypływu substancji pomocniczych na przenikanie leku przez skórę” – 209 960 zł,
- mgr Sylwester Mosiołek (Jagiellońskie Centrum Rozwoju Leków – JCET) – „Rola mitochondrialnej odpowiedzi na niesfałdowane białka (UPRmt) w czynności śródbłonka: potencjalny nowy cel w leczeniu dysfunkcji śródbłonka” – 209 960 zł,
- mgr Patryk Pyka (Wydział Farmaceutyczny) – „Receptor serotoninowy 5-HT7 jako cel w poszukiwaniu nowych strategii leczenia zaburzeń psychicznych” – 209 840 zł,
- mgr Emilia Sługocka (Wydział Farmaceutyczny) – „Poszukiwanie nowych inhibitorów kinazy IKK-β w kontekście terapii chorób o podłożu neurodegeneracyjnym w oparciu o strukturę celu molekularnego z wykorzystaniem zaawansowanych metod obliczeniowych i krystalografii makromolekularnej” – 210 000 zł,
- mgr inż. Aleksandra Żmuda (Wydział Biologii) – „Wewnętrzne życie pszczół. Osobnicze oraz systemowe konsekwencje wynikające ze zmian w trójstronnym układzie wirus-mikrobiom-murarka ogrodowa (Osmia bicornis)” – 209 803 zł,
- mgr Tymoteusz Chmiel (Wydział Matematyki i Informatyki) – „Równania różniczkowe w geometrii algebraicznej” – 159 051 zł,
- mgr Magdalena Kołodziej (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej) – „Krzem i tytan jako aktywowane wiązką znaczniki pozycji guza do monitorowania terapii protonowej w czasie rzeczywistym” – 69 487 zł,
- mgr Tetiana Stepanenko (Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS) – „Badanie mechanizmów molekularnych w nanoskali w mukowiscydozie poprzez s-SNOM: od modelu do złożonych systemów” – 209 950 zł,
- mgr Łukasz Pięta (Wydział Chemii) – „Inżynieria wysokowydajnych hybrydowych nanomateriałów do ultraczułej spektroskopii ramanowskiej z fotoindukowanym wzmocnieniem sygnału” – 139 665 zł,
- mgr Ewa Stanek (Jagiellońskie Centrum Rozwoju Leków – JCET) – „Cross-talk między śródbłonkiem i okołonaczyniową tkanką tłuszczową w stanie zapalnym: obrazowanie adipocytów w kokulturze z komórkami śródbłonka” – 140 000 zł,
- mgr Damian Jędrzejowski (Wydział Chemii) – „Do przewodzenia protonowego jeden klik: kowalencyjna funkcjonalizacja MOF-ów zawierających łączniki tetrazynowe” – 140 000 zł,
- mgr inż. Marcin Przewięźlikowski (Wydział Matematyki i Informatyki) – „Usprawnienie adaptowalności modeli uczonych metodami samonadzorowanymi” – 120 663 zł,
- mgr Paola Delgado (Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej) – „Tło Fal Grawitacyjnych w świetle technik Kosmicznego Mikrofalowego Tła” – 139 531 zł.
Listy rankingowe wraz z opisami popularnonaukowymi projektów, które otrzymały finansowanie, są dostępne na stronie ncn.gov.pl.
Źródło: Uniwersytet Jagielloński
