Według najnowszej analizy eksperta WysokieNapiecie.pl, Bartłomieja Derskiego, polski sektor energetyczny znajduje się w punkcie zwrotnym, gdzie malejące zapotrzebowanie na węgiel kontrastuje z rosnącymi kosztami utrzymania górnictwa dla podatników.
Zużycie węgla w Polsce osiągnęło najniższy poziom od 1950 roku, z prognozami dalszego spadku poniżej 50 mln ton w 2025 roku – drastyczny spadek w porównaniu ze szczytowym poziomem 164 mln ton w 1980 roku. Równocześnie udział odnawialnych źródeł energii wzrósł do prawie 30%, odzwierciedlając postępującą transformację energetyczną.
Pomimo tej tendencji, zobowiązania rządowe wynikające z umowy społecznej z 2021 roku gwarantują dotacje dla sektora górniczego do 2049 roku. Koszty tych dotacji gwałtownie rosną – z 7 mld zł w 2024 roku do przewidywanych 9 mld zł w 2025 roku, co przekłada się na obciążenie rzędu 600 zł rocznie na przeciętną polską rodzinę.
Paradoksalnie, przy malejącym wydobyciu, sektor górniczy notuje wzrost wynagrodzeń, które w listopadzie 2024 roku osiągnęły poziom 18 tys. zł brutto. Średni koszt produkcji tony węgla w Polsce, wynoszący około 1000 zł, jest najwyższy na świecie, co dodatkowo obciąża system dotacji.
Analiza rynku energii elektrycznej wskazuje na silną korelację między udziałem źródeł bezemisyjnych a cenami energii. Kraje o wysokim udziale odnawialnych źródeł energii i energetyki jądrowej, takie jak państwa skandynawskie, Francja oraz Hiszpania, notują najniższe ceny energii w Europie. W Polsce, mimo spadku cen energii na giełdzie do 450 zł/MWh w 2024 roku, koszty pozostają relatywnie wysokie w skali europejskiej.
Eksperci podkreślają, że przyspieszenie transformacji energetycznej jest kluczowe nie tylko ze względów ekologicznych, ale przede wszystkim dla konkurencyjności polskiej gospodarki. Opinię tę podziela społeczeństwo – 44% Polaków uważa, że transformacja energetyczna postępuje zbyt wolno.
