Certyfikacja bez tajemnic, czyli jak bada się jakość pompy ciepła?

Organizacja PORT PC przybliża, czym jest znak KP Keymark oraz wyjaśnia kwestie związane z certyfikacją.

Czym jest znak HP Keymark?

HP Keymark to europejski znak jakości i certyfikacji, który potwierdza, że produkt spełnia wymagania określonych norm europejskich dotyczących efektywności energetycznej oraz standardów technicznych. “HP” w nazwie odnosi się do “Heat Pump” (pompa ciepła), ponieważ certyfikat ten jest szczególnie ważny dla urządzeń związanych z ogrzewaniem i chłodzeniem − pomp ciepła, rozwiązań hybrydowych z kotłami na paliwa kopalne oraz systemów ciepłej wody użytkowej.

Znak HP Keymark został stworzony w ramach współpracy między Europejską Organizacją Normalizacyjną (CEN) a organizacjami branżowymi i laboratoriami, aby zapewnić spójność oceny produktów i ich wysoką jakość na rynku europejskim. Jest rozpoznawalny w całej Europie i jest symbolem, który daje konsumentom pewność co do jakości i efektywności energetycznej produktów zgodnie z wymogami ekoprojektu oraz etykietowania energetycznego.

Jakie znaczenie dla konsumentów ma oznakowanie HP Keymark?

− Przede wszystkim stanowi ono gwarancję, że produkty, którym nadano znak HP Keymark, zostały dokładnie przetestowane przez niezależne laboratoria oraz spełniają rygorystyczne wymagania jakościowe. Dzięki temu konsumenci zyskują pewność, że inwestują w urządzenia wydajne, bezpieczne, trwałe i przyjazne środowisku. Znak ten pomaga również w porównywaniu różnych produktów, umożliwiając konsumentom podejmowanie w pełni świadomych decyzji zakupowych.

Jakie znaczenie dla producentów ma uzyskanie certyfikatu HP Keymark?

− Produkty z certyfikatem HP Keymark są powszechnie postrzegane jako bardziej wiarygodne i spełniające najwyższe standardy jakości. Poddanie się wymagającej procedurze certyfikacji w systemie HP Keymark pomaga zatem producentom zwiększyć zaufanie klientów do oferowanych urządzeń i samej marki, a także ułatwia im dostęp do rynków europejskich, gdzie coraz większy nacisk kładzie się na zrównoważony rozwój i efektywność energetyczną. W ten sposób rzetelne firmy budują obecnie swoją pozycję na rynku i zyskują przewagę konkurencyjną.

Kto wydaje certyfikat HP Keymark?

− Jest on wydawany przez niezależne jednostki certyfikujące, które są akredytowane przez krajowe organizacje akredytacyjne, takie jak Polskie Centrum Akredytacji (PCA), zgodnie z wymaganiami Europejskiej Organizacji Normalizacyjnej (CEN). CEN jest właścicielem znaku HP Keymark i innych znaków jakości Keymark, ale same certyfikaty są przyznawane przez akredytowane jednostki certyfikujące, które przeprowadzają szczegółowe testy i audyty, aby upewnić się, że produkty spełniają określone normy europejskie.

Proces certyfikacji obejmuje testowanie produktów oraz ocenę systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach produkcyjnych, co gwarantuje, że wytwarzane tam produkty są zgodne z ustalonymi standardami. Dzięki temu certyfikaty HP Keymark dają pewność, że certyfikowane produkty spełniają wymagania rynkowe i normy jakościowe.

Jakie produkty mogą otrzymać znak HP Keymark?

− Znak HP Keymark jest dedykowany głównie urządzeniom grzewczym i chłodniczym, w tym pompom ciepła − zarówno powietrznym, gruntowym, jak i wodnym, zasobnikom ciepłej wody użytkowej oraz systemom hybrydowym. Aby uzyskać znak HP Keymark, produkty te muszą spełniać określone normy techniczne i energetyczne, które zostały ustanowione przez odpowiednie europejskie organy normalizacyjne. Na przykład pompy ciepła muszą być zgodne z normami EN 14511 i EN 14825, które dotyczą takich parametrów jak efektywność energetyczna, poziom hałasu i niezawodność pracy.

Czy oznakowanie Keymark jest stosowane także dla innych niż pompy ciepła urządzeń i produktów budowlanych?

− Znaki jakości Keymark są specjalnymi certyfikatami, które potwierdzają zgodność produktów z europejskimi normami jakości i wydajności. Znak HP Keymark jest przeznaczony głównie dla pomp ciepła, jednak cały system certyfikacji Keymark obejmuje szeroką gamę innych urządzeń i produktów dostępnych na rynku budowlanym.

Należą do nich m.in.:

• kolektory słoneczne i komponenty systemów solarnych – dotyczy ich certyfikat Solar Keymark, który potwierdza, że urządzenia te spełniają europejskie normy jakości;
• zasobniki ciepłej wody użytkowej (CWU), czyli urządzenia, które magazynują ciepłą wodę użytkową i są wykorzystywane w systemach ogrzewania, w tym w połączeniu z pompami ciepła i systemami solarnymi;
• zbiorniki akumulacyjne, które są używane do przechowywania nadmiaru ciepła wytwarzanego przez różne urządzenia grzewcze takie jak pompy ciepła, kotły na biomasę czy instalacje solarne;
• izolacje cieplne – oznakowanie Keymark dla materiałów izolacyjnych stosowanych w budownictwie zapewnia, że produkty te spełniają odpowiednie normy efektywności energetycznej;
• okna i drzwi − certyfikat Keymark uzyskują zwłaszcza te okna i drzwi, które mają istotne właściwości izolacyjne;
• systemy wentylacyjne − certyfikacja Keymark może obejmować systemy, które muszą spełniać określone standardy dotyczące efektywności energetycznej.

Każdy z tych certyfikatów zapewnia, że produkty, którym go przyznano, spełniają wysokie standardy jakości i są zgodne z europejskimi normami. To bardzo ważne zarówno dla producentów, jak i konsumentów.

Czy system certyfikacji Keymark jest w Europie obowiązkowy?

− Keymark to dobrowolny znak certyfikacji, co oznacza, że producenci nie są prawnie zobowiązani do jego uzyskania. Niemniej jednak posiadanie tego znaku może znacząco podnieść wiarygodność i atrakcyjność produktu na rynku, szczególnie w kontekście rosnących wymagań dotyczących efektywności energetycznej w Unii Europejskiej. W niektórych przypadkach, np. w przetargach publicznych, posiadanie certyfikatu HP Keymark (lub Keymark) może być wymagane lub preferowane.

Warto też zauważyć, że dla wielu konsumentów, zwłaszcza tych, którzy kierują się względami ekologii i zrównoważonego rozwoju, obecność znaku HP Keymark (lub Keymark) może być decydującym czynnikiem przy wyborze danego urządzenia lub produktu. Natomiast z perspektywy producenta, chociaż certyfikat ten nie jest obowiązkowy, jego posiadanie może ułatwić zgodność z przepisami dotyczącymi efektywności energetycznej oraz promowanie produktu na rynkach, gdzie tego rodzaju certyfikaty są wysoko cenione.

Jakie są wymagania, aby uzyskać znak HP Keymark?

− Przede wszystkim produkt poddany systemowi certyfikacji HP Keymark musi przejść szczegółowe testy w akredytowanych laboratoriach, które sprawdzają zgodność jego parametrów z odpowiednimi normami europejskimi. Na przykład dla pomp ciepła jest to norma EN 14511, która określa stosowne wymagania dla tych urządzeń np. w zakresie:

• efektywności energetycznej,
• wydajności w różnych warunkach klimatycznych,
• poziomu hałasu,
• trwałości i niezawodności.

Proces certyfikacji obejmuje także audyt systemów zarządzania jakością w zakładach produkcyjnych, co gwarantuje, że cały proces produkcji jest zgodny z wymogami norm. Istotne jest, że nie są to kontrole jednorazowe! Producent, chcąc zachować certyfikację, musi regularnie (np. co roku) poddawać się audytom i testom. Ich celem jest potwierdzenie, że kolejne wytwarzane produkty są wciąż na wysokim poziomie jakościowym i spełniają wymagania znaku HP Keymark.

Jak długo ważny jest certyfikat HP Keymark?

− Ważność certyfikatu HP Keymark zazwyczaj wynosi 10 lat, po czym wymagana jest kolejna certyfikacja. Proces certyfikacji obejmuje wówczas ponowne testy produktów oraz audyty w celu potwierdzenia, że nadal spełniane są wymagania określone w normach europejskich. Oprócz tego, aby utrzymać ważność certyfikatu, producent musi regularnie poddawać się audytom i kontrolom jakości. Jeśli produkt przestaje spełniać wymagania, certyfikat może zostać cofnięty przed upływem przewidzianego okresu jego ważności. Niewątpliwie będzie mieć to niekorzystny wpływ na zaufanie konsumentów i pozycję rynkową producenta.

Gdzie można sprawdzić, czy dany produkt ma certyfikat HP Keymark?

− Wiarygodne i aktualne informacje o produktach, które mają certyfikat HP Keymark można znaleźć w publicznie dostępnych rejestrach prowadzonych przez akredytowane jednostki certyfikujące. Rejestry te są często dostępne on-line i umożliwiają sprawdzenie, czy dany produkt lub producent posiada ważny certyfikat.

Oznakowaniem HP Keymark zazwyczaj chwalą się też sami producenci, umieszczając logo tego znaku na swoich produktach, na ich opakowaniach oraz w materiałach promocyjnych. Informacja o uzyskanych certyfikatach często znajduje się też na stronach internetowych producentów. Pozwala to konsumentom łatwo zidentyfikować certyfikowane urządzenia i dokonywać świadomych wyborów zakupowych.

Na jakich normach bazuje certyfikacja HP Keymark?

− W systemie certyfikacji HP Keymark obowiązuje zgodność z szeregiem norm ISO i EN, które są kluczowe dla oceny jakości, wydajności oraz procesu produkcji urządzeń grzewczych, zwłaszcza pomp ciepła.

Oto niektóre z nich:

• ISO 9001 − systemy zarządzania jakością − certyfikacja HP Keymark często wymaga, aby producenci mieli wdrożony system zarządzania jakością zgodny z ISO 9001, co oznacza konieczność wdrożenia odpowiednich procesów zapewniających stałą jakość wytwarzanych produktów;
• ISO/IEC 17025 − kompetencje laboratoriów – norma ta określa wymagania dla laboratoriów przeprowadzających badania i wzorcowanie; wszystkie laboratoria przeprowadzające testy w ramach certyfikacji HP Keymark muszą być akredytowane zgodnie z tą normą;
• ISO/IEC 17065 − certyfikacja produktów – norma ta określa wymagania dla jednostek certyfikujących produkty, procesy i usługi, zapewniając, że proces certyfikacji jest przejrzysty i zgodny z międzynarodowymi standardami;
  • ISO/IEC 17021-1 − audyty systemów zarządzania – norma ta zawiera wymagania dotyczące jednostek certyfikujących systemy zarządzania, przeprowadzających audyty i wydających certyfikaty zgodności;
  • ISO 19011 − wytyczne dotyczące audytów – norma ta obejmuje wytyczne dotyczące audytów systemów zarządzania, które są kluczowe dla utrzymania wysokich standardów produkcji certyfikowanych wyrobów;
  • EN 14511 − pompy ciepła zasilane elektrycznie – norma ta obejmuje wymagania techniczne i metodologię testowania wydajności pomp ciepła;
  • EN 14825 − sezonowa wydajność energetyczna – norma dotyczy oceny wydajności urządzeń w rzeczywistych warunkach użytkowania;
  • EN 16147 − pompy ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej – norma skupia się na wydajności i zgodności z wymaganiami dotyczącymi ciepłej wody użytkowej.

Jakie są główne etapy procesu certyfikacji HP Keymark?

− Proces certyfikacji HP Keymark obejmuje kilka kluczowych etapów. Ich kolejność jest następująca:

• najpierw producent musi zgłosić produkt do certyfikacji w akredytowanej jednostce certyfikującej;
• następnie produkt jest poddawany szczegółowym testom w laboratorium akredytowanym zgodnie z normą ISO/IEC 17025, gdzie sprawdzane są jego parametry techniczne i zgodność z odpowiednimi normami EN;
• po pomyślnym zakończeniu testów, jednostka certyfikująca przeprowadza audyt zakładu produkcyjnego, aby ocenić system zarządzania jakością producenta;
• jeśli wszystkie wymagania są spełnione, produkt otrzymuje certyfikat HP Keymark.

Jakie działania są podejmowane, gdy zgłaszana jest nieprawidłowość dotycząca produktu z certyfikatem HP Keymark?

− W każdym z takich przypadków jednostka certyfikująca przeprowadza szczegółową analizę zgłoszenia. Może to obejmować ponowne testy produktów, audyty w zakładach produkcyjnych oraz analizę dokumentacji związanej z certyfikacją. Jeśli zgłoszenie jest uzasadnione, mogą zostać podjęte działania korygujące, np. poprawa procesów produkcyjnych, a w skrajnych przypadkach − cofnięcie certyfikatu.

Warto zaznaczyć, że w 2023 roku wszystkie nieprawidłowości zgłoszone do sekretariatu znaku HP Keymark (łącznie było siedem zgłoszeń z całej Europy) zostały rozpatrzone pozytywnie, co oznacza, że podjęto odpowiednie kroki, aby upewnić się, że produkty spełniają wymagania certyfikacyjne.

Jakie są koszty związane z uzyskaniem certyfikatu HP Keymark?

− Koszty uzyskania certyfikatu HP Keymark mogą się różnić w zależności od rodzaju produktu, zakresu wymagań oraz jednostki certyfikującej. Obejmują one opłaty za testy laboratoryjne, audyty zakładów produkcyjnych oraz opłaty administracyjne. Dodatkowo, producenci muszą uwzględnić koszty związane z utrzymaniem certyfikatu, takie jak regularne audyty kontrolne. Koszt certyfikacji jest inwestycją w jakość i wiarygodność produktu, co może przynieść korzyści w postaci większej konkurencyjności na rynku.

Jakie są procedury odnawiania certyfikatu HP Keymark?

− Certyfikat HP Keymark jest ważny przez określony czas (zwykle 10 lat), po którym musi zostać odnowiony. Proces odnawiania obejmuje ponowne testy produktów oraz audyty zakładów produkcyjnych, aby upewnić się, że produkty nadal spełniają wymagane normy. Producent musi złożyć wniosek o odnowienie certyfikatu przed upływem jego ważności, aby uniknąć przerw w certyfikacji. Regularne audyty i kontrole są częścią procesu odnawiania certyfikatu, co zapewnia, że produkty stale spełniają wysokie standardy jakości.

Jakie są najczęstsze powody cofnięcia certyfikatu HP Keymark?

− Przeważnie jest to niespełnianie przez produkt aktualnych norm technicznych, niezgodność wykryta podczas audytów kontrolnych oraz naruszenie zasad produkcji lub jakości. Jeśli jednostka certyfikująca stwierdzi, że produkt nie spełnia już wymagań certyfikacyjnych, może podjąć decyzję o cofnięciu certyfikatu. Działania te są podejmowane w celu ochrony konsumentów i utrzymania wysokich standardów jakości produktów oznaczonych znakiem HP Keymark.

Jak system certyfikacji HP Keymark chroni przed badaniem tylko tzw. złotych produktów?

− Mianem „złotych produktów” określa się pojedyncze urządzenia, które są specjalnie wytypowane przez producentów do testów laboratoryjnych, po czym testy te (zazwyczaj) wykazują ich dobre parametry i zgodność z odpowiednimi normami. Problem w tym, że powtarzalność tych cech w produkcji seryjnej nie jest gwarantowana i na rynek mogą trafiać urządzenia wyraźnie gorszej jakości. Takim praktykom skutecznie zapobiegają odpowiednie mechanizmy stosowane w systemie certyfikacji HP Keymark. Oprócz badania wskazanych przez producenta urządzeń celem uzyskania certyfikatu, system ten przewiduje bowiem także systematyczne, wyrywkowe kontrole produktów oraz audyty procesu produkcji, które są kluczowe dla zapewnienia zgodności z europejskimi normami. Przedstawiciele jednostek certyfikujących pobierają wówczas losowo próbki wyrobów z produkcji lub magazynu, aby upewnić się, że produkty seryjne spełniają te same standardy co produkty pierwotnie certyfikowane. W ten sposób eliminuje się ryzyko, że do testów trafiają urządzenia nieodzwierciedlające rzeczywistej jakości produkcji seryjnej. Te losowe próby mają na celu zapewnienie, że wszystkie produkty dostępne na rynku spełniają wymagane normy jakościowe i bezpieczeństwa.

W których krajach UE przy dofinansowaniach do pomp ciepła uznaje się europejskie znaki jakości dla tych urządzeń, takie jak HP Keymark, EHPA Q czy Eurovent?

− Europejskie znaki jakości HP Keymark, EHPA Q i Eurovent są uznawane w programach dofinansowań do pomp ciepła w różnych krajach Unii Europejskiej. Poniżej lista tych krajów wraz z przeglądem odnośnych programów wsparcia.

• Certyfikat HP Keymark:
  • Niemcy – HP Keymark jest uznawany w programach dofinansowań takich jak „BAFA” (Federalny Urząd ds. Gospodarki i Kontroli Eksportu);
  • Francja – HP Keymark jest uznawany w programach dofinansowań związanych z efektywnością energetyczną, np. „MaPrimeRénov”;
  • Holandia − HP Keymark jest jednym z uznawanych certyfikatów w ramach programów wsparcia finansowego dla ekologicznych rozwiązań energetycznych.
• Certyfikat EHPA Q:
  • Niemcy – EHPA Q jest uznawany przez „BAFA” i inne regionalne programy wsparcia;
  • Austria – EHPA Q jest uznawany w ramach krajowych i regionalnych programów dofinansowań na pompy ciepła;
  • Szwajcaria – choć kraj ten nie jest członkiem UE, EHPA Q jest uznawany przez szwajcarskie programy wsparcia.
• Certyfikat Eurovent:
  • Francja – Eurovent jest uznawany w systemach wsparcia, zwłaszcza w ramach programów poprawy efektywności energetycznej;
  • Włochy – Eurovent jest uznawany w programach wsparcia, np. w programie „Conto Termico”;
  • Hiszpania – Eurovent jest często uznawany za wiarygodny certyfikat w regionalnych i krajowych programach wsparcia dla instalacji pomp ciepła.

Uznawanie tych certyfikatów może się różnić w zależności od regionu i specyficznych programów wsparcia, dlatego zawsze warto sprawdzić aktualne wymagania w danym kraju lub regionie przed aplikacją o dofinansowanie.

Źródło: PORT PC