System Level(s) określa ramy do liczenia śladu węglowego budynków w całym cyklu życia na potrzeby Taksonomii UE, Dyrektywy o efektywności energetycznej (ang. EED – Energy Efficiency Directive) i Dyrektywy o efektywności energetycznej budynków (ang. EPBD – Energy Performance of Buildings Directive) – wyjaśniają eksperci KPMG.
Geneza powstania
Unijny system Level(s) służy do wielokryterialnej oceny budynków – zarówno tych mieszkalnych, jak i biurowych. Jest on ogólnodostępny, niekomercyjny oraz zharmonizowany z europejskimi normami i przepisami. Pozwala w ujednolicony sposób zebrać informacje i dane, umożliwiające zrozumienie stanu zastanego, poprawę oraz optymalizację wydajności budynku. W sposób ujednolicony, a więc umożliwiający porównanie między sobą inwestycji pod kątem ich wpływu na zrównoważony rozwój. Sprawia to, że odniesienia do tego systemu znajdują się w unijnych dyrektywach i rozporządzeniach.
Level(s) został stworzony z myślą o trzech głównych grupach interesariuszy, odpowiadających za:
- planowanie inwestycji (administracja publiczna, ustawodawcy i nabywcy na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym);
- projekt i wykonanie (kosztorysanci, inżynierowie, architekci, projektanci, firmy budowlane i kontrahenci, zarządzający aktywami, użytkownicy i ubezpieczyciele budynków);
- finansowanie inwestycji (klienci, inwestorzy, banki, właściciele nieruchomości i deweloperzy).
To zbiór narzędzi umożliwiających identyfikowanie sposobów na wydłużenie trwałości budynków, a tym samym na oszacowanie i zwiększenie długoterminowej wartości aktywów budowlanych. Wskazuje, w jaki sposób warto zarządzać ryzykiem związanymi z efektywnością budynku oraz kosztami eksploatacyjnymi w celu dokonywania przemyślanych inwestycji finansowych.
Kryteria oceny budynków
Level(s) opiera się na sześciu makrocelach, które wskazują strategiczne priorytety dla branży budowlanej:
- Emisje gazów cieplarnianych w całym cyklu życia budynków (operacyjny i wbudowany ślad węglowy);
- Efektywne gospodarowanie zasobami, zamknięte cykle życia materiałów (Gospodarka o Obiegu Zamkniętym – GOZ);
- Efektywne korzystanie z zasobów wodnych;
- Zdrowie i wygodne pomieszczenia;
- Przystosowywanie się do zmiany klimatu i odporność na tę zmianę;
- Zoptymalizowane koszty i wartość w całym cyklu życia.
Budynek może zostać poddany ocenie na różnych etapach jego wykonania: od momentu powstania pierwotnej koncepcji, poprzez projekt, budowę – a nawet po jego odebraniu. Poziom zrealizowania wyżej wymienionych makrocelów mierzy się za pomocą 16 wskaźników. Decyzja dotycząca terminu i przedmiotu analizy należy do interesariuszy. Ich wybór może być podyktowany m.in. chęcią wpisania się w konkretne wymogi prawne.
Analiza cyklu życia budynku
Przyglądając się makrocelom środowiskowym (pierwsze trzy) i ekonomicznym w Level(s) można zauważyć, że system kładzie nacisk na podejście oparte na ocenie całego cyklu życia budynku. Promuje tym samym cyrkularne praktyki inwestycyjne i wspiera szacowanie długofalowej perspektywy kosztów.
Szczegółowy podział na etapy cyklu życia budynku można znaleźć w normie PN-EN 15978:2012, której metodyka zastosowana została również w Level(s). Omawiany system wykorzystuje podejście „od kołyski aż po grób” – z uwzględnieniem fazy wyrobu (A1-A3), budowy (A4-A5), użytkowania (B1-B7), końca życia (C1-C4) oraz fazy D dotyczącej potencjału ponownego wykorzystania, czyli obciążeń poza granicami systemu.
W kontekście emisji gazów cieplarnianych fazy A1-B5 oraz C1-C4 odpowiadają za wbudowany ślad węglowy, natomiast fazy B5 i B6 – za operacyjny ślad węglowy.
Praktyczne zastosowania
Oprócz dostarczania interesariuszom informacji dotyczących utrzymywania wartości nieruchomości w czasie, dobrostanie użytkowników i budowania odporności na ryzyka klimatyczne, Level(s) jest również narzędziem stosowanym w legislacji Unii Europejskiej.
Osiągnięcie celów redukcyjnych emisji gazów cieplarnianych w państwach członkowskich nie jest możliwe bez dekarbonizacji sektora budowlanego. Z tego też powodu system ten pojawia się w kontekście liczenia śladu węglowego w rozporządzeniach i dyrektywach dotyczących zrównoważonych inwestycji czy efektywności energetycznej.
Odniesienia do Level(s) pojawiają się w szeregu unijnych regulacji, takich jak:
- Dyrektywa o Efektywności Energetycznej Budynków (EPBD), która ma się przyczynić do dekarbonizacji sektora budowlanego i osiągnięcia przez Unię Europejską stanu neutralności klimatycznej do roku 2050. Jedna z istotniejszych wprowadzanych zmian dotyczy obowiązku liczenia śladu węglowego budynków w ich cyklu życia oraz tworzenia budynków zeroemisyjnych.
- Projekt Dyrektywy o Efektywności Energetycznej (EED) – na potrzeby tej dyrektywy liczony jest ślad węglowy budynku w cyklu życia.
- Taksonomia UE, która określa, czy dana działalność gospodarcza (np. nabywanie i prawo własności budynków oraz ich powstawanie i renowacja) może zostać zakwalifikowana jako realizująca środowiskowe aspekty zrównoważonego rozwoju. Jest to istotne w momencie ubiegania się o zielone fundusze inwestycyjne. Zgodnie z technicznymi kryteriami kwalifikacji Taksonomii EU, dla budynków nowobudowanych o powierzchni większej niż 5000 tys. m2 wymaga się liczenia śladu węglowego w całym cyklu życia.
Należy pamiętać, że system Level(s) jest narzędziem pomocniczym do wypełnienia zgodności z Taksonomią UE w zakresie pierwszego i drugiego celu środowiskowego, obejmujących mitygację zmian klimatu (cel 1) oraz adaptację do nich (cel 2). Level(s) stanowi przydatne narzędzie umożliwiające spełnienie technicznych kryteriów kwalifikowalności każdego z celów, w tym kryteriów istotnego wkładu.
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności może również wspierać podmioty raportujące w procesie przeprowadzenia analizy nieczynienia znaczącej szkody (ang. DNSH – Do No Significant Harm) dla pozostałych celów środowiskowych, jeżeli wymagają one spełnienia w wybranych przypadkach kryteriów kwalifikowalności.
Zastosowanie systemu Level(s) nie zwalnia jednak podmiotu raportującego zgodność z Taksonomią UE od przeprowadzania analizy należytej staranności (ang. Due Diligence) w zakresie negatywnych wpływów, która może być wymagana w celu wykazania zgodności z pozostałymi celami środowiskowymi, obejmującymi zrównoważone użytkowanie i ochronę zasobów wodnych i morskich (cel 3), przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym (cel 4), zapobieganie i kontrolę zanieczyszczeń (cel 5) oraz ochronę i przywracanie różnorodności biologicznej i ekosystemów (cel 6).
Narzędzie zmiany
Level(s) może stać się elementem praktycznego wdrażania strategicznych celów w zakresie dekarbonizacji i zrównoważonego rozwoju, a także analizy ryzyk i szans klimatycznych. Nie tylko w samym budynku czy przedsiębiorstwie, ale również w ramach szerszego łańcucha dostaw. Działania te pozwolą na transformację modelu biznesowego na taki, który będzie odporny na wyzwania zielonej transformacji gospodarczej.
Źródło: KPMG
