Elektryczna mobilność (EM) stanowi kluczowy element transformacji w kierunku zrównoważonego transportu miejskiego, co potwierdzają wyniki międzynarodowego projektu badawczego ITEM (Inclusive Transition to Electric Mobility). Badania prowadzone przez konsorcjum czterech renomowanych uczelni, w tym UAM w Poznaniu, ujawniają zarówno postępy, jak i wyzwania w rozwoju elektrycznej mobilności w stolicy Wielkopolski.
Według dr. Rafała Szymanowskiego, jednego z badaczy projektu, Poznań poczynił znaczące kroki w rozwoju infrastruktury dla pojazdów elektrycznych. W ciągu ostatniego roku liczba punktów ładowania wzrosła o niemal 100, osiągając ponad 330 punktów w 127 ogólnodostępnych stacjach. Mimo to, dostęp do elektrycznej mobilności pozostaje nierówny – korzystają z niej głównie zamożniejsi mieszkańcy.
Badania przeprowadzone wśród poznaniaków ujawniają, że samochody elektryczne nadal postrzegane są jako produkty luksusowe, niedostępne dla przeciętnego użytkownika. Barierami są zarówno wysokie koszty zakupu, jak i niewystarczająca infrastruktura ładowania, szczególnie na osiedlach mieszkaniowych. Wielu mieszkańców nie ma dostępu do stacji ładowania ani przy domu, ani w miejscu pracy, co w połączeniu z obawami o żywotność baterii skutecznie zniechęca do inwestycji w pojazdy elektryczne.
Władze Poznania realizują strategię rozwoju transportu elektrycznego do 2035 roku, która zakłada dalszą elektryfikację floty autobusów miejskich, rozbudowę infrastruktury ładowania oraz promocję ekologicznych środków transportu. Już teraz widoczne są efekty tych działań – coraz więcej mieszkańców korzysta z parkingów park & go oraz park & ride, pozostawiając samochody na obrzeżach i podróżując do centrum komunikacją zbiorową. Elektryczne autobusy miejskie przyczyniają się do poprawy komfortu podróży i redukcji smogu w centrum miasta.
Popularnością cieszą się również inne formy tzw. nowej mobilności, w tym hulajnogi i rowery elektryczne. W 2024 roku uruchomiono 268 punktów hop & go – wyznaczonych miejsc do parkowania współdzielonych hulajnóg i rowerów elektrycznych, co uporządkowało korzystanie z tych środków transportu. Mikromobilność elektryczna stanowi alternatywę dla samochodów i pozwala na nowe doświadczanie przestrzeni miejskiej.
Jednak, jak podkreśla dr Szymanowski, kluczowym wyzwaniem pozostaje zapewnienie równego dostępu do technologii elektrycznych dla wszystkich mieszkańców. Niezbędne są: rozwój atrakcyjnego cenowo transportu publicznego, systemowe wsparcie w postaci dopłat do zakupu rowerów elektrycznych oraz zmiana dominującej kultury mobilności, nadal opartej na samochodach osobowych.
Warto zauważyć, że obecny rozwój elektrycznej mobilności w Poznaniu, choć istotny, stanowi jedynie etap przejściowy w szerszej transformacji energetycznej. W perspektywie długoterminowej, technologie wodorowe mogą stanowić uzupełnienie lub alternatywę dla pojazdów bateryjnych, szczególnie w segmencie transportu ciężkiego i komunikacji publicznej.
Wodór jako nośnik energii oferuje kilka istotnych zalet w kontekście transportu miejskiego. Pojazdy wodorowe charakteryzują się większym zasięgiem i krótszym czasem tankowania w porównaniu do pojazdów elektrycznych, co czyni je atrakcyjnym rozwiązaniem dla intensywnie eksploatowanych autobusów miejskich. Ponadto, wodór może być produkowany z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, co zapewnia zerową emisję zarówno podczas produkcji energii, jak i jej wykorzystania.
Integracja różnych form transportu niskoemisyjnego – od elektrycznych rowerów i hulajnóg, przez samochody elektryczne, po autobusy wodorowe – może być kluczem do stworzenia prawdziwie zrównoważonego systemu mobilności miejskiej. Tego typu kompleksowe podejście pozwoliłoby wykorzystać zalety poszczególnych technologii w obszarach, gdzie są one najbardziej efektywne.
Poznań, podobnie jak inne polskie miasta, stoi przed szansą przeprowadzenia fundamentalnej transformacji systemu transportowego – od modelu opartego na paliwach kopalnych do multimodalnego systemu wykorzystującego zarówno elektryczność, jak i wodór jako czyste nośniki energii. Realizacja tej wizji będzie wymagać nie tylko rozwoju odpowiedniej infrastruktury, ale także zmiany nawyków i preferencji mieszkańców oraz stworzenia odpowiednich mechanizmów wsparcia finansowego.
Źródło: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, własne
