F-FOOD to nowy system certyfikowania żywności funkcjonalnej, czyli takiej, która ma korzystny wpływ na organizm człowieka i szczególną wartość odżywczą. To pierwszy taki system w Polsce i Europie, a Politechnika Gdańska wraz z sześcioma jednostkami naukowymi z całej Polski jest jego kluczowym elementem.
Żywność funkcjonalna to produkty spożywcze, które oprócz podstawowych wartości odżywczych, dostarczają dodatkowych korzyści zdrowotnych. Są one wzbogacone o składniki aktywne, takie jak witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy, wielonasycone kwasy tłuszczowe, probiotyki, prebiotyki, aminokwasy, peptydy czy antyoksydanty, które wspomagają zdrowie i mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób cywilizacyjnych.
Obecnie w Unii Europejskiej nie istnieje prawna definicja żywności funkcjonalnej. Nie wprowadzono też kompleksowego systemu promocji żywności funkcjonalnej, a jedynie skupiono się na regulacjach prawnych dotyczących prezentacji składników bioaktywnych o szczególnych własnościach odżywczych.
Celem systemu „F-FOOD” jest podniesienie jakości żywności dostępnej na rynku, promowanie zdrowego stylu życia oraz wprowadzenie dietetyki spersonalizowanej. To także informacja dla konsumentów, którzy dzięki oznaczeniom, będą mogli wybierać produkty przynoszące korzyści zdrowotne.
System powstał z inicjatywy 7 polskich uczelni i instytutów badawczych: Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Instytutu Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu, Politechniki Gdańskiej oraz Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie
Centrum Badawcze Żywności Funkcjonalnej
Dla koordynacji programu w 2023 r. zawiązano spółkę celową Centrum Badawcze Żywności Funkcjonalnej (CBŻF), które opracowało Znak Certyfikujący Unii Europejskiej „F-FOOD”, który ma na celu wyróżnienie produktów o szczególnej wartości odżywczej. Działania CBŻF zmierzają do kompleksowego rozwoju rynku żywności funkcjonalnej w Polsce, obejmującego badania, produkcję, przetwórstwo, certyfikację, handel i eksport.
– Jest to nowa, przełomowa inicjatywa, o wysokim stopniu innowacyjności zarówno w skali kraju, jak i europejskim. „F-FOOD” stwarza unikalne możliwości dla polskich producentów żywności, zapewniając najwyższe standardy jakości. Dzięki współpracy wielu instytucji naukowych, możemy wspólnie budować rzeczywistość, w której żywność funkcjonalna stanie się kluczowym elementem profilaktyki zdrowotnej – podkreśla Mariusz Machajewski, prezes spółki celowej Politechniki Gdańskiej – Excento, która jest udziałowcem w CBŻF.
Współpraca z naukowcami i autoryzowane laboratoria
Certyfikacja obejmuje rygorystyczne analizy i badania, które gwarantują, że produkty spełniają najwyższe normy jakościowe i zdrowotne. Na uczelniach działają autoryzowane laboratoria, w których wykonywane mogą być analizy produktów, oceny możliwości uzyskania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych oraz analizy potencjału do modyfikacji składu produktów. Celem tych analiz jest przygotowanie produktów do oceny i rejestracji w systemie Znaku F-FOOD. Proces oceny produktów kandydujących do Znaku F-FOOD obejmuje rejestrację, ocenę zgodności cech produktu z wymogami regulaminu, określenie Tabeli Indeksów F-FOOD oraz wydanie Certyfikatu Zgodności.
Cel i misja Centrum
CBŻF ma na celu rozwój nowej specjalności gospodarczej Polski poprzez budowę systemu certyfikacji, produkcji, przetwórstwa, handlu i eksportu żywności funkcjonalnej. Misja CBŻF obejmuje rozwój rynku żywności funkcjonalnej, opracowanie nowych rodzajów żywności zmniejszających ryzyko chorób cywilizacyjnych oraz wprowadzenie unijnego systemu certyfikacji dla żywności o szczególnej wartości odżywczej F-FOOD. Ponadto, Centrum kładzie nacisk na rozwój badań w dziedzinie nutrigenomiki i nutrimetabolomiki, wspierając tym samym dietetykę spersonalizowaną.
Przyszłość żywności funkcjonalnej
Na świecie tylko Japonia wprowadziła oficjalny system certyfikacji dla żywności funkcjonalnej. Ponieważ w Unii Europejskiej nie ma jeszcze systemów jakości i rynku dla żywności funkcjonalnej i spersonalizowanej, jest to olbrzymia szansa, by ten rynek zdefiniować, zorganizować, a co więcej uzyskać pozycję lidera. Taki cel postawiło sobie Centrum Badawcze nad Żywnością Funkcjonalną.
Współpraca naukowa i technologiczna w ramach systemu „F-FOOD” to szansa dla dalszego rozwoju rynku żywności funkcjonalnej, która może stać się kluczowym elementem strategii zdrowotnej na nadchodzące lata.
Źródło: Politechnika Gdańska
