Powodzenie globalnej transformacji energetycznej w znacznej mierze zależy od finansowania wczesnych etapów projektów odnawialnych źródeł energii – wynika z najnowszych analiz Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA). Badania projektów zgłoszonych na platformie Energy Transition Accelerator Financing (ETAF) pokazują, że choć dobrze ustrukturyzowane projekty OZE mogą osiągnąć zamknięcie finansowe w ciągu 6-15 miesięcy, wiele inicjatyw – szczególnie w Afryce Subsaharyjskiej – zmaga się latami z przejściem przez fazy przygotowawcze.
Przyczyna tkwi w niewystarczającym finansowaniu etapu rozwoju, który wymaga znacznych nakładów kapitałowych, często sięgających milionów dolarów. Te środki są niezbędne do przeprowadzenia szczegółowych analiz lokalizacji, projektowania, uzyskania pozwoleń, modelowania technicznego i finansowego oraz dostosowania do wymogów regulacyjnych.
Problem dotyka nieproporcjonalnie lokalnych deweloperów z krajów rozwijających się, którzy mają ograniczony dostęp do kapitału na wczesnym etapie i często muszą polegać wyłącznie na własnym kapitale lub dotacjach na pokrycie kosztów rozwoju.
Eksperci IRENA wskazują na konkretne mechanizmy finansowe, które mogą skutecznie wspierać fazy rozwojowe projektów:
„Instrumenty takie jak Instrumenty Przygotowania Projektów (Project Preparation Facilities) zmniejszają ryzyko finansowe dla deweloperów, umożliwiając projektom osiągnięcie zdolności kredytowej” – podkreślają analitycy IRENA. Jako przykład podają program DREAM w Etiopii o wartości 8 milionów dolarów, finansowany przez Afrykański Bank Rozwoju.
Innowacyjnym rozwiązaniem są także Obligacje na rzecz Rozwoju (Development Impact Bonds), które zapewniają kapitał z góry na rozwój projektów, z płatnościami powiązanymi z osiągnięciem określonych kamieni milowych, takich jak zabezpieczenie pozwoleń czy osiągnięcie zamknięcia finansowego.
Na uwagę zasługują również Międzynarodowo Przekazywane Wyniki Łagodzenia Zmian Klimatu (ITMOs) w ramach artykułu 6 Porozumienia Paryskiego. Płatności zaliczkowe za przyszłe redukcje emisji mogą finansować działania przygotowawcze, zwłaszcza dla dużych projektów transformacji energetycznej w krajach o niskich dochodach. Przykładem jest projekt iCRAFT w Uzbekistanie, wspierany dotacją Banku Światowego w wysokości 46,25 miliona dolarów.
Rozwój odnawialnych źródeł energii wymaga również budowania lokalnych kompetencji, aby deweloperzy mogli skutecznie poruszać się w gąszczu regulacji i procesów technicznych. Zmniejsza to zależność od zagranicznej wiedzy specjalistycznej i obniża koszty rozwoju.
Transformacja energetyczna jest kluczowym elementem globalnych wysiłków na rzecz zrównoważonego rozwoju. Projekty OZE nie tylko pomagają w dekarbonizacji sektora energetycznego, ale także tworzą miejsca pracy, poprawiają bezpieczeństwo energetyczne i zmniejszają zanieczyszczenie powietrza. Skuteczne mechanizmy finansowania wczesnych etapów tych projektów mogą znacząco przyspieszyć tempo transformacji energetycznej, szczególnie w krajach rozwijających się, gdzie potrzeby energetyczne rosną najszybciej, a potencjał dla odnawialnych źródeł energii pozostaje w dużej mierze niewykorzystany.
