Główny Instytut Górnictwa – Państwowy Instytut Badawczy realizuje projekt MIDSafe, którego celem jest poprawa bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju składowisk odpadów pogórniczych poprzez opracowanie innowacyjnych geomateriałów na bazie odpadów wydobywczych. Międzynarodowy projekt jest realizowany przez konsorcjum 10 partnerów w ramach Funduszu Badawczego Węgla i Stali i współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Geomateriały to materiały pochodzenia geologicznego lub wykorzystywane w geoinżynierii, obejmujące zarówno naturalne skały, kruszywa i minerały, jak i przetworzone przez człowieka geokompozyty czy geopolimery. Znajdują szerokie zastosowanie w budownictwie dróg, nasypów, tuneli, rekultywacji terenów zdegradowanych, ochronie przed erozją oraz budowie obiektów hydrotechnicznych i zabezpieczaniu składowisk odpadów.
Projekt MIDSafe koncentruje się na syntezie i zastosowaniu geopolimerów oraz zeolitów jako materiałów o właściwościach stabilizujących i sorpcyjnych, które mogą znacząco poprawić stateczność zboczy hałd oraz ograniczyć migrację zanieczyszczeń do środowiska. Surowcem do ich wytwarzania są głównie popioły lotne i inne materiały odpadowe, co wspiera principy gospodarki o obiegu zamkniętym.
„Aktualnie syntetyzujemy geomateriały głównie na bazie popiołów lotnych, a także innych odpowiednich materiałów odpadowych stosując w tym celu metodę hydrotermalną”, powiedziała profesor Barbara Białecka, kierownik projektu w GIG-PIB. Instytut odpowiada za dobór prekursorów do produkcji zeolitów i geopolimerów z odpadów przemysłowych oraz opracowanie receptur syntezy spoiw geopolimerowych na bazie popiołów lotnych z polskich i greckich kopalń węgla kamiennego i brunatnego.
Kolejnym etapem projektu będzie opracowanie zeolitów ukierunkowanych na absorpcję metali ciężkich i zanieczyszczeń ze składowisk. Skuteczność tych materiałów zostanie sprawdzona w warunkach rzeczywistych w celu oceny ich wpływu na glebę i roślinność. Finalnym elementem projektu będzie utworzenie banku próbek i bazy innowacyjnych materiałów, stanowiącej kompendium wiedzy o ich właściwościach i zastosowaniach.
Projekt ma na celu ograniczenie ryzyk geotechnicznych i środowiskowych poprzez wdrożenie zaawansowanych systemów monitorowania składowisk odpadów pogórniczych. Wykorzystanie odpadów przemysłowych, szczególnie popiołów lotnych, do produkcji funkcjonalnych geomateriałów stanowi przykład praktycznego zastosowania zasad gospodarki cyrkularnej w sektorze górniczym.
Rozwój innowacyjnych geomateriałów na bazie odpadów przemysłowych ma kluczowe znaczenie dla transformacji sektora górniczego w kierunku zrównoważonego rozwoju. Wykorzystanie popiołów lotnych i innych materiałów odpadowych do produkcji funkcjonalnych materiałów budowlanych nie tylko zmniejsza ilość odpadów trafiających na składowiska, ale także tworzy wartościowe produkty wspierające bezpieczeństwo środowiskowe i stabilność geotechniczną obiektów infrastrukturalnych.
