Program Ramowy Unii Europejskiej Horyzont Europa jest największym w historii Unii programem w zakresie badań naukowych i innowacji. W ciągu 7 lat (2021–2027) na nowatorskie badania i innowacyjne rozwiązania przeznaczone zostanie łącznie 95,5 mld euro.
Struktura programu Horyzont Europa została oparta na trzech zasadniczych, wzajemnie wspierających się filarach:
- Doskonała baza naukowa
- Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa
- Innowacyjna Europa
uzupełnionych przez dodatkowy komponent:
- Szersze uczestnictwo i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej
oraz działania Wspólnego Centrum Badawczego.
Program Horyzont Europa będzie promować doskonałość i zapewniać cenne wsparcie najlepszym naukowcom i innowatorom, stymulując tym samym przemiany systemowe konieczne do zapewnienia, by Europa była ekologiczna, zdrowa i odporna. Będzie stymulować doskonałość naukową za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), tak by umożliwić wybitnym naukowcom poszerzanie granic nauki i wiedzy, co pomoże sprostać wyzwaniom gospodarczym i społecznym, przed którymi stoi Europa. Stypendia i wymiany w ramach Działań Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) pomogą najbardziej utalentowanym młodym naukowcom poszerzać wiedzę i umiejętności, a Europa skorzysta z doradztwa naukowego, wsparcia technicznego i specjalnych badań prowadzonych przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC), służbę naukową Komisji Europejskiej.
Klastry, czyli wyzwania globalne
Horyzont Europa będzie również wspierać badania oparte na współpracy w zakresie wyzwań społecznych, przed którymi stoi Europa, oraz wzmacniać potencjał technologiczny i przemysłowy poprzez tematyczne grupy polityk (klastry) dotyczące całego spektrum globalnych wyzwań. Na przykład za sprawą klastrów „Klimat, energia i mobilność” oraz „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna” zwiększona zostanie skala badań i innowacji w dziedzinach związanych z klimatem, a przedsiębiorstwa europejskie otrzymają dostęp do potrzebnych im technologii i danych. W tym drugim przypadku nacisk zostanie położony na badania kwantowe, co poprawi pozycję Europy jako lidera w dziedzinie nauki i zwiększy doskonałość w dziedzinie technologii kwantowych.
Klaster „Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne” został wzmocniony w celu zagwarantowania większego wsparcia dla badań naukowych i innowacji w sektorach kultury i kreatywnym poprzez tworzenie przestrzeni współpracy w zakresie dziedzictwa kulturowego oraz sztuki i nauk humanistycznych. Klaster „Zdrowie” pozwoli zająć się takimi wyzwaniami jak pandemia koronawirusa, rozszerzenie badań klinicznych, innowacyjne środki ochronne, wirusologia, szczepionki, leczenie i diagnostyka oraz przekładanie wyników badań na instrumenty polityki zdrowia publicznego.
Rozwój potencjału badawczego
Ponieważ wiedza nie ma granic terytorialnych, program Horyzont Europa będzie również zachęcał do większego uczestnictwa, zmniejszał lukę w poziomie doskonałości naukowej oraz wzmacniał Europejską Przestrzeń Badawczą (ERA). Za pomocą szerokiego wachlarza środków będzie wspierał kraje osiągające gorsze wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji, a także stymulował tworzenie centrów doskonałości, poprawę ich możliwości i nawiązywanie powiązań opartych na współpracy.
Ponadto Horyzont Europa wprowadza nowe inicjatywy, takie jak Europejska Rada ds. Innowacji (EIC). Zadaniem EIC jest wsparcie dla powstających i przełomowych innowacji w rozpoczynających działalność oraz małych i średnich przedsiębiorstwach, a także w spółkach o średniej kapitalizacji. Działalność ta będzie uzupełnieniem prac Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT). Ponadto dzięki nawiązywaniu kontaktów z regionalnymi i krajowymi innowatorami zostaną wzmocnione europejskie ekosystemy innowacji.
Nowym elementem w programie Horyzont Europa są misje UE. Skupiają się one na kwestiach, które mają wpływ na nasze codzienne życie – od walki z rakiem po przystosowanie się do zmian klimatu, mieszkanie w bardziej ekologicznych miastach, ochronę wód i oceanów, czy też zapewnienie zdrowych gleb z myślą o zdrowej żywności, zdrowiu ludzi, o przyrodzie i klimacie.
Drugim elementem, na który położono nacisk w Horyzoncie Europa są partnerstwa europejskie. Obejmując swoim zakresem kluczowe obszary, takie jak energia, transport, bioróżnorodność, zdrowie, żywność oraz obieg zamknięty, usprawnione partnerstwa europejskie będą zachęcać do szerokiego udziału partnerów z sektorów publicznego i prywatnego.
Współpraca i synergia
Jednym z ważnych założeń programu Horyzont Europa jest ścisła współpraca z innymi programami i politykami UE, takimi jak InvestEU, Erasmus+, polityka spójności UE, Cyfrowa Europa (Digital Europe), europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, instrument Łącząc Europę (Connecting Europe Facility – CEF) oraz Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Ma to na celu wspieranie szybszego upowszechniania informacji na szczeblu krajowym i regionalnym oraz wykorzystanie wyników badań naukowych i innowacji, a także poprawę skuteczności samego programu.
Oficjalne dokumenty programu Horyzont Europa.
Źródło: KPK