Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce od października 2025 roku to jedno z największych wyzwań, z jakimi w najbliższym czasie zmierzy się handel detaliczny. Nowe przepisy obejmą butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku oraz puszki aluminiowe do 1 litra. Każdy z tych produktów będzie objęty obowiązkiem naliczenia kaucji, którą konsumenci będą mogli odzyskać po zwrocie pustego opakowania. Dla detalistów oznacza to konieczność reorganizacji przestrzeni sklepowej, dostosowania systemów sprzedażowych i wdrożenia zupełnie nowych procedur obsługi klienta. Kluczowe pytanie brzmi: jak przygotować sklep, by zmiany nie sparaliżowały codziennej działalności?
Podstawą skutecznego wdrożenia systemu kaucyjnego jest znajomość regulacji prawnych. Właściciele sklepów o powierzchni powyżej 200 m² zostali objęci obowiązkiem przyjmowania pustych opakowań i zwracania kaucji konsumentom. Dla mniejszych placówek udział w systemie będzie dobrowolny – choć w przypadku sprzedaży napojów w butelkach szklanych wielorazowych również one zostaną zobowiązane do przyjmowania zwrotów tych konkretnych opakowań. Znajomość zakresu obowiązków to pierwszy krok – kolejnym jest zrozumienie, jak nowe procesy będą wpływać na logistykę sklepu, zarządzanie personelem oraz kontakt z klientami.
Jednym z największych wyzwań jest wygospodarowanie przestrzeni na przyjmowanie zwrotów opakowań. Sklepy mogą zdecydować się na dwa podejścia: odbiór manualny lub automatyczny. Obie formy wymagają przemyślanej organizacji – przyjmowanie ręczne sprawdza się w mniejszych placówkach, natomiast automaty zyskują na znaczeniu w większych lokalizacjach lub tam, gdzie zakłada się duży wolumen zwrotów. Ważne, by już dziś zastanowić się, gdzie w sklepie znajdzie się miejsce na przechowywanie pustych butelek i puszek, jak będzie prowadzona segregacja, oraz w jaki sposób opakowania będą przekazywane operatorowi systemu kaucyjnego.
„Każda transakcja sprzedaży produktu objętego kaucją będzie wymagała naliczenia dodatkowej opłaty, a następnie jej zwrotu przy oddaniu opakowania. To oznacza konieczność dostosowania systemów kasowych i fiskalnych. W większości przypadków możliwe będzie zintegrowanie obecnie wykorzystywanych urządzeń z funkcjonalnościami potrzebnymi do obsługi kaucji – kluczowe jednak, by zająć się tym odpowiednio wcześniej. Warto upewnić się, że systemy sprzedażowe będą nie tylko prawidłowo rejestrować sprzedaż i zwroty, ale też umożliwią bieżące raportowanie transakcji oraz generowanie zestawień wymaganych przez operatorów i regulatorów” – mówi Michał Pląska, dyrektor operacyjny – Centrum Innowacji Retail w COMP S.A.
System kaucyjny wprowadza również nowe zadania dla pracowników sklepu – od obsługi zwrotów, przez informowanie klientów, aż po prowadzenie dokumentacji. Dlatego ważne jest przygotowanie zespołu do zmian. Opracowanie prostych i przejrzystych procedur, szkolenia z obsługi systemu i omówienie najczęstszych scenariuszy to działania, które zminimalizują ryzyko błędów i nieporozumień. Dobrze przeszkolony personel będzie potrafił nie tylko sprawnie przyjmować opakowania, ale też rozwiać wątpliwości klientów i budować pozytywne doświadczenie zakupowe – co w obliczu dużych zmian może mieć kluczowe znaczenie dla lojalności konsumentów.
Przejrzysta komunikacja z klientami
Klienci muszą wiedzieć, dlaczego cena napoju wzrosła, jakiej wysokości kaucji mogą się spodziewać i gdzie mogą zwrócić opakowania. Transparentność jest tu kluczowa. Dlatego warto przygotować czytelną komunikację w sklepie – plakaty, oznaczenia produktów, informacje przy kasach. Odpowiednio przygotowane materiały informacyjne zmniejszają frustrację i usprawniają obsługę. W pierwszych miesiącach funkcjonowania systemu to właśnie zrozumienie zasad przez klientów będzie decydować o jego skuteczności – i o tym, czy zwroty będą realizowane w sposób płynny.
Zarządzanie kaucją to nie tylko kwestia logistyczna, ale również finansowa. Sklepy będą pełnić funkcję pośrednika – pobierając kaucję od klienta i wypłacając ją przy zwrocie opakowania. Kluczowe będzie więc zapewnienie płynnych i bezpiecznych przepływów finansowych, regularnych rozliczeń z operatorem oraz zabezpieczenia środków w kasie sklepu. Należy również zadbać o bieżące raportowanie i zgodność z wymogami sprawozdawczymi – dobrze zaprojektowany system IT znacząco upraszcza te obowiązki.
System kaucyjny nie będzie wdrażany z dnia na dzień – ale czekanie na ostatnią chwilę to ryzyko paraliżu operacyjnego i dezorientacji. Sklepy, które już dziś rozpoczną przygotowania, nie tylko łatwiej dostosują się do nowych regulacji, ale też mogą zyskać przewagę konkurencyjną – jako placówki nowoczesne, odpowiedzialne i dostosowane do oczekiwań ekologicznie świadomych klientów. Sam system to nie tylko obowiązek. To również szansa na budowanie pozytywnego wizerunku, wzrost lojalności konsumenckiej i realny wpływ na poprawę stanu środowiska. Odpowiedzialne przygotowanie sklepu to inwestycja, która w dłuższej perspektywie się opłaci – nie tylko wizerunkowo, ale i operacyjnie.