Wspólne Centrum Badawcze (JRC) opublikowało nowe badanie wraz z briefingiem politycznym, które wprowadzają innowacyjne ramy oceny efektywności unijnych polityk dotyczących ubóstwa energetycznego w kontekście sprawiedliwości energetycznej.
Badanie wskazuje na istotne ograniczenia obecnych ram oceny oraz brak spójności w relacjach między ubóstwem energetycznym a tradycyjnie analizowanymi zmiennymi, takimi jak dochody gospodarstw domowych, czynniki społeczno-demograficzne czy warunki mieszkaniowe.
W odpowiedzi na te wyzwania, JRC proponuje oddolne podejście do oceny sprawiedliwości energetycznej, które opiera się na szeregu kluczowych kryteriów. Obejmują one między innymi dostęp do wiedzy i informacji o opcjach energetycznych, traktowanie energii jako podstawowego prawa oraz wzmocnienie pozycji konsumentów w procesie podejmowania decyzji energetycznych.
Szczególnie istotnym elementem nowego podejścia jest wykorzystanie narzędzi nauk społecznych, zwłaszcza metod jakościowych, które pozwalają lepiej zrozumieć kontekst społeczny i ludzkie potrzeby w procesie transformacji energetycznej. Metodologia ta uwzględnia również kwestie przejrzystości w relacjach z dostawcami energii, priorytetyzację dobrostanu oraz potrzebę sprawiedliwego podziału odpowiedzialności w procesie transformacji.
Badacze podkreślają, że proponowane ramy mogą znacząco poprawić skuteczność oceny wpływu polityk energetycznych przez regulatorów i agencje krajowe, szczególnie w kontekście realizacji unijnego celu sprawiedliwej transformacji. Jest to szczególnie istotne w świetle obecnych zmian w systemie energetycznym, które dotyczą technologii, metod produkcji, wzorców konsumpcji, regulacji oraz ról różnych uczestników rynku energetycznego.
Nowe podejście kładzie również nacisk na długoterminową perspektywę transformacji energetycznej, podkreślając potrzebę zapewnienia czasu na adaptację, zrozumienie kwestii energetycznych i uczestnictwo w procesach decyzyjnych. Metodologia ta może znaleźć zastosowanie nie tylko w kontekście ubóstwa energetycznego, ale także w innych wyzwaniach związanych z transformacją energetyczną, gdzie kluczowe jest uwzględnienie różnorodnych perspektyw interesariuszy.
Policy brief: Energy justice from the bottom up: developing a framework to guide energy poverty policy
Study: Energy justice insights from energy poverty research and innovation experiences