Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) rozpoczął nabory wniosków na dofinansowanie inwestycji wodnych z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) 2021-2027 w ramach działania FEnIKS, 2.4 Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom.
Od 30 września 2024 r. do 31 marca 2025 r. trwa nabór wniosków na budowę, rozbudowę lub remont urządzeń wodnych. O dotacje mogą ubiegać się Wody Polskie i Urzędy Morskie na wytypowane wcześniej projekty, m.in. na terenach popowodziowych. Z kolei od 30 września 2024 r. do 30 września 2025 r. trwa nabór wniosków w ramach działania FEnIKS, 2.4.4 Renaturyzacja przekształconych cieków wodnych i obszarów od wód zależnych. O dotacje na wytypowane wcześniej inwestycje mogą ubiegać się Wody Polskie. Łączny budżet dwóch naborów w ramach działania FEnIKS, 2.4 Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom wynosi ponad 1,2 mld zł.
– W obecnej sytuacji związanej z powodzią ten nabór nabiera zupełnie innego znaczenia i będzie przez nas traktowany absolutnie priorytetowo, zarówno w kontekście oceny wniosków, jak i podpisywania umów. Głównym beneficjentem będą Wody Polskie, ale również Urzędy Morskie. Jesteśmy otwarci na różnego typu projekty związane z infrastrukturą – zapowiedziała podczas konferencji prasowej Dorota Zawadzka-Stępniak, Prezes Zarządu NFOŚiGW. Jak dodała, są już zdefiniowane projekty, które w trybie pilnym będą zgłaszane do dofinansowania.
1 mld zł na zapobieganie katastrofom klimatycznym
Pomoc z działania 2.4.5 Budowa, przebudowa lub remont urządzeń wodnych i infrastruktury towarzyszącej, służących zmniejszeniu skutków powodzi i suszy oraz zabezpieczenie brzegów morskich zagrożonych erozją jest skierowana do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie oraz do Urzędów Morskich. W ogłoszonym 30 września naborze do rozdysponowania jest ponad 1 mld zł.
Zadania obejmują budowę i modernizację urządzeń wodnych i infrastruktury towarzyszącej. Przedmiotem inwestycji mogą być m.in. zbiorniki suche do redukcji fali powodziowej chroniące tereny zurbanizowane, zbiorniki wodne małej retencji o pojemności do 5 mln m3 oraz modernizacja istniejących zbiorników wodnych. To także projekty obejmujące transformację terenu, np. budowę kanałów, polderów i wrót przeciwpowodziowych. Ich założenia muszą być spójne z założeniami przepisów unijnych i krajowych dotyczącymi ochrony przyrody i adaptacji do zmian klimatu. Wśród projektów, które mogą zostać zgłoszone w naborze są m.in. przebudowa wałów Odry i Wisły.
221 mln zł na przywrócenie naturalnego stanu środowiska
Wody Polskie mogą składać wnioski o dotacje w ramach działania 2.4.4 Renaturyzacja przekształconych cieków wodnych i obszarów od wód zależnych. Celem działania jest przywrócenie naturalnego stanu przyrody w lokalizacjach, gdzie może to przyczynić się do lepszej ochrony przed skutkami ekstremalnych zjawisk wywołanych zmianami klimatu.
Dofinansowane mogą zostać inwestycje, których efektem będzie przywrócenie ciągłości ekologicznej cieków, zwiększanie retencji dolinowej czy przywrócenie zdolności wód do samooczyszczania. Zadania mogą skupiać się także na odtwarzaniu stref wzdłuż cieków i mokradeł oraz poprawę warunków wodnych torfowisk. Budżet naboru to 221 mln zł.
Środowisko priorytetem w jesiennych naborach z FEnIKS
- 16 września 2024 r. rozpoczął się nabór Opracowanie i aktualizacja dokumentów strategicznych/ planistycznych, skierowany do Ministerstwa Infrastruktury i PGW Wody Polskie. Budżet naboru to 8 mln zł.
- 30 września 2024 r. ruszył naborów w ramach działania 2.4 Rozwój Bazy wiedzy o zmianach klimatu i adaptacji do nich. Beneficjentem jest Instytut Ochrony Środowiska. Budżet naboru to 10 mln zł.
- 1 października 2024 r. rozpocznie się nabór w ramach działania 1.5 Ochrona przyrody i rozwój zielonej infrastruktury typ projektu: Monitoring przyrody, powietrza i hałasu, skierowany do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Budżet naboru to 110 mln zł.
Fundusze na adaptację Polski Wschodniej do zmian klimatu
NFOŚiGW ogłosił 30 września 2024 r. drugi nabór wniosków w ramach działania 2.2 Adaptacja do zmian klimatu z programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) 2021-2027. Celem programu jest przygotowanie miast na skutki zmian klimatu np. ekstremalne opady, błyskawiczne powodzie, wysokie temperatury czy susze. Budżet naboru na proekologiczne inwestycje wynosi 250 mln zł. Maksymalny poziom dofinansowania projektu wynosi 85 proc. Beneficjentami programu mogą być średnie miasta i uzdrowiska z województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego oraz mazowieckiego regionalnego. W ramach pierwszej edycji naboru przyznano 136,2 mln zł dofinansowania z FEPW na realizację proekologicznych inwestycji w 12 miastach.
Miliardy złotych na adaptację do zmian klimatu, małą i dużą retencję i gospodarkę wodną
W programie FEnIKS na lata 2021-2027 przeznaczono około 8,5 mld zł (niemal 2 mld euro) na adaptację do zmian klimatu oraz ponad 5 mld zł (ok. 1,2 mld euro) na gospodarkę wodno-ściekową. Z FEPW na adaptację do zmian klimatu zaplanowano ponad 1 mld zł.
Zakres projektów, które mogą być objęte dotacjami:
- zarządzanie ryzykiem powodziowym,
- zielono-niebieska infrastruktura,
- zbiorniki wód opadowych,
- zazielenianie i renaturyzacja zbiorników wodnych,
- monitoring, system prognozowania i ostrzegania,
- miejskie plany adaptacji do zmian klimatu,
- zapobieganie skutkom powodzi i suszy,
- oczyszczalnie ścieków, kanalizacja sanitarna, sieci wodociągowe.
Źródło: NFOŚiGW
