Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpoczyna kolejną edycję kampanii edukacyjnej „Nie marnuj żywności. Żywność to wartość” w związku z Międzynarodowym Dniem Świadomości o Stratach i Marnotrawstwie Żywności obchodzonym 29 września. W Polsce marnuje się niemal 5 milionów ton żywności rocznie, z czego 60% – blisko 3 miliony ton – trafia do kosza w gospodarstwach domowych.
Badania przeprowadzone w ramach projektu PROM pokazują alarmujące dane. Przeciętna polska rodzina wyrzuca do kosza żywność o wartości około 3 tysięcy złotych rocznie. W przeliczeniu na jednego mieszkańca to 126 kilogramów zmarnowanej żywności, podczas gdy średnia europejska wynosi 179 kilogramów, a w krajach afrykańskich zaledwie 10 kilogramów na osobę.
Aż 92 kilogramy żywności trafia do kosza w polskich domach – to tak, jakby każdego dnia przez cały rok w każdej sekundzie Polacy wyrzucali 184 bochenki chleba. Najczęściej marnowanymi produktami są pieczywo, wędliny oraz świeże owoce i warzywa. Co sekundę do kosza trafia 150 kilogramów jedzenia, którego część wciąż nadaje się do wykorzystania.
Zasada 4P przeciwdziała marnotrawstwu
Ministerstwo promuje zasadę 4P jako praktyczny przewodnik po niemarnowaniu żywności. Pierwsza zasada – planuj – obejmuje tworzenie list zakupów po sprawdzeniu zawartości lodówki i spiżarni oraz planowanie posiłków na cały tydzień. Druga zasada – przechowuj we właściwy sposób – zakłada dbanie o odpowiednią temperaturę i szczelne opakowania oraz regularne sprawdzanie dat ważności.
Trzecia zasada – przetwarzaj – zachęca do wykorzystywania resztek do przygotowania nowych potraw oraz robienia przetworów z owoców i warzyw. Czwarta zasada – podziel się – promuje oddawanie nadwyżek potrzebującym i korzystanie z lodówek społecznych.
Globalny wymiar problemu marnowania żywności
Na świecie rocznie marnuje się około jednej trzeciej produkowanej żywności, co w ujęciu masowym oznacza około 1,3 miliarda ton żywności nadającej się do spożycia. Marnowana na całym świecie żywność odpowiada za 8% globalnej emisji CO₂, stanowiąc także stratę energii i wody.
Problem marnotrawstwa żywności nabiera szczególnego znaczenia w obliczu troski o zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego, narastających kryzysów zewnętrznych i zachwiania łańcuchów dostaw. W krajach bogatych żywność marnuje się na każdym etapie łańcucha żywnościowego – produkcji, przetwórstwa, dystrybucji i konsumpcji – a przede wszystkim w gospodarstwach domowych.
Edukacja kluczem do zmiany nawyków
Kampania „Nie marnuj żywności. Żywność to wartość” ma na celu uświadomienie społeczeństwu, że jedzenie to nie tylko towar, ale owoc pracy rolników, zasoby naturalne i czas. Ministerstwo podkreśla znaczenie planowania zakupów, właściwego przechowywania żywności, przetwarzania resztek i dzielenia się nadwyżkami jako kluczowych działań w walce z marnotrawstwem żywnościowym, które ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe, emisje gazów cieplarnianych oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych.
