Celem projektu R-GRID jest stworzenie narzędzia wykorzystującego sztuczną inteligencję do ochrony systemu sieci elektroenergetycznej. Projekt uwzględnia jeden z priorytetów współpracy wskazanych w 2023 r. przez Wspólną Grupę Roboczą NATO-Ukraina ds. Współpracy Naukowej i Środowiskowej, których celem jest zapewnienie rozwiązań bieżących i przyszłych potrzeb Ukrainy.
Międzynarodowy wymiar bezpieczeństwa
− Agresja Rosji na Ukrainę podniosła świadomość zagrożeń dla bezpieczeństwa energetycznego Europy i skłoniła do przeprowadzenia analizy ryzyka w celu zidentyfikowania słabych punktów w systemie elektroenergetycznym. W projekcie R-GRID zajmiemy się zbudowaniem narzędzi służących do identyfikacji krytycznych elementów sieci elektroenergetycznej czy mających wpłynąć na zwiększenie jej odporności oraz stabilności – mówi Maciej Kluczyński, prezes Polskiego Towarzystwa Bezpieczeństwa Narodowego, pełniący funkcję NATO country Project Director.
− Rosyjskie ataki na infrastrukturę elektroenergetyczną Ukrainy spowodowały poważne zniszczenia, skutkujące przerwami w dostawach energii i nietypowymi trybami pracy systemu elektroenergetycznego. Ekipy remontowe nieustannie podejmują wysiłki, aby przywrócić funkcjonalność sieci, borykając się z brakiem rzadkiego sprzętu. Dlatego synchronizacja ukraińskiego systemu elektroenergetycznego z systemami krajów europejskich znacząco wpłynęła na jego stabilizację. Jednak systemy elektroenergetyczne nadal potrzebują dodatkowych rozwiązań, aby być lepiej chronione przed różnego rodzaju atakami – mówi dr Andrian Prokip, pełniący funkcję Partner country Project Director.
Ochrona przed awariami i blackoutem
− Współczesne systemy energetyczne podatne są na różnorodne formy ataków. Zadaniem symulatora R-GRID będzie wsparcie decydentów w podejmowaniu kluczowych decyzji strategicznych w zakresie identyfikacji krytycznych komponentów sieci elektroenergetycznej czy modelowania ulepszeń elementów infrastruktury energetycznej − wyjaśnia dr Tomasz Michalak, lider zespołu badawczego “AI dla bezpieczeństwa” w IDEAS NCBR, współdyrektor projektu R-GRID.
− W kwietniu 2024 r. minie rok, gdy Finlandia uzyskała status państwa członkowskiego NATO. Finlandia ma długą granicę z Rosją. Posiadamy dwa podmorskie połączenia energetyczne z Estonią, której system elektroenergetyczny, podobnie jak Litwy i Łotwy, jest silnie powiązany z systemem rosyjskim. Wojna w Ukrainie pokazuje nam, że infrastruktura energetyczna jest jednym z głównych celów ataków Rosji. Dlatego wierzę, że projekt R-GRID wpłynie na poprawę bezpieczeństwa energetycznego państw sojuszniczych NATO oraz państw partnerskich− podkreśla dr Päivi Mattila, dyrektor Programu Badań nad Bezpieczeństwem w Laurea University of Applied Sciences, współdyrektor projektu R-GRID.
R-GRID będzie systemem wykorzystującym sztuczną inteligencję w celu przeciwdziałania przerwom w dostawach prądu w kluczowych sektorach, a nawet całkowitemu blackoutowi. Symulacje generowane przez R-GRID mają pomóc w identyfikacji krytycznych elementów sieci czy wpłynąć na zwiększenie odporności systemów energetycznych – z uwzględnieniem zarówno tradycyjnych, jak i odnawialnych źródeł energii, będących na różnych poziomach zaawansowania technologicznego.
Projekt jest realizowany przez międzynarodowe konsorcjum zarządzane przez:
- Maciej Kluczyński, NATO country Project Director, Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego,
- dr Andrian Prokip, Partner country Project Director, Ukrainian Institute for the Future,
- dr Tomasz Michalak, co-director, IDEAS NCBR Sp. z o.o. ,
- dr Päivi Mattila, co-director, Laurea University of Applied Sciences.
Projekt zaplanowany jest na 2 lata i otworzy drogę do wdrażania oraz wykorzystania R-GRID w praktyce.
Polskie Towarzystwo Bezpieczeństwa Narodowego jest interdyscyplinarną organizacją naukową. Naszym celem jest budowanie odporności państwa wobec zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej. Obecnie współuczestniczymy w projektach europejskich EU-Hybnet, EU-CIP oraz IMPRESS. Współpracujemy m.in. z EU Protective Security Advisors realizując wspólne przedsięwzięcia podnoszące świadomość operatorów infrastruktury krytycznej w zakresie zagrożeń.
Ukraiński Instytut Przyszłości to niezależny think tank z siedzibą w Kijowie, który analizuje ukraińską politykę zagraniczną i wewnętrzną, przygotowuje scenariusze i prognozy rozwoju kraju.
O IDEAS NCBR
IDEAS NCBR sp. z o.o. to ośrodek badawczo-rozwojowy działający w obszarze sztucznej inteligencji, powołany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Naszą misją jest wsparcie rozwoju tej technologii w Polsce poprzez stworzenie platformy łączącej środowisko akademickie z biznesowym. Budujemy największą w Polsce przestrzeń przyjazną prowadzeniu innowacyjnych badań na światowym poziomie. Kształcimy nowe pokolenie naukowców, ukierunkowanych na praktyczne zastosowanie opracowanych algorytmów oraz ich późniejszą komercjalizację w przemyśle, finansach, medycynie i innych gałęziach gospodarki.
Laurea University of Applied Sciences to jedna z największych i najpopularniejszych instytucji szkolnictwa wyższego w Finlandii, w której studiuje 7800 studentów. Laurea ma sześć kampusów, wszystkie zlokalizowane w regionie metropolitalnym Helsinek. W oficjalnych ocenach Laurea została uznana za wysokiej jakości placówkę edukacyjną, która osiąga najlepsze wyniki w fińskiej edukacji. Program Badań nad Bezpieczeństwem Laurei zapewnia badania wysokiego poziomu dotyczące przyszłych potrzeb w kontekście powiązań bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Laurea ma duże doświadczenie w projektach dotyczących bezpieczeństwa finansowanych przez UE, a zainteresowania badawcze i wiedza specjalistyczna Laurei obejmują różne dziedziny, takie jak ochrona infrastruktury krytycznej, zagrożenia hybrydowe, bezpieczeństwo morskie i graniczne, zarządzanie kryzysowe, pierwsze reagowanie w sytuacjach kryzysowych i ochrona ludności, bezpieczeństwo cybernetyczne, zapobieganie przestępczości , jak również bezpieczeństwo Arktyki. Laurea aktywnie uczestniczy w kilku międzynarodowych i krajowych sieciach działających w obszarze bezpieczeństwa i ochrony, takich jak FISC, EOS, ECSO, ESDC, PSCEurope i UArcti.
O programie NATO Nauka dla Pokoju i Bezpieczeństwa (SPS)
Program NATO SPS promuje dialog i praktyczną współpracę pomiędzy państwami NATO i krajami partnerskimi w oparciu o badania naukowe, innowacje technologiczne i wymianę wiedzy. Program SPS zapewnia finansowanie, doradztwo eksperckie i wsparcie w zakresie dostosowanych do indywidualnych potrzeb działań mających znaczenie dla bezpieczeństwa cywilnego. Działania SPS opierają się na zestawie zatwierdzonych przez Sojusz kluczowych priorytetów, które odpowiadają na pojawiające się wyzwania w zakresie bezpieczeństwa. SPS wspiera cztery rodzaje działań: wieloletnie projekty badawczo-rozwojowe (MYP), zaawansowane warsztaty badawcze (ARW), zaawansowane kursy szkoleniowe (ATC) i zaawansowane instytuty badawcze (ASI). Jej działania skupiają naukowców, ekspertów i urzędników z NATO i krajów partnerskich, którzy wspólnie prowadzą działania badawcze i wymianę wiedzy. Możliwości współpracy ogłaszane są w formie naborów wniosków na stronie internetowej SPS.
Źródło: Ideas NCBR
