Wydział Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu rozpoczął realizację międzynarodowego projektu badawczego poświęconego mobilności współdzielonej. Inicjatywa o nazwie „Shared mobility services towards equitable and sustainable mobilities” (Share4Equity) ma na celu analizę, jak różne formy transportu współdzielonego – car-sharing, rowery miejskie czy hulajnogi elektryczne – mogą wpływać na rozwój sprawiedliwego i ekologicznego transportu w europejskich miastach, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów peryferyjnych.
Projekt realizowany jest we współpracy z uczelniami, ośrodkami miejskimi i firmami z Niemiec, Szwecji, Włoch, Kanady i Polski. Pracami polskiego zespołu kieruje dr Filip Schmidt z Wydziału Socjologii UAM. Badania w Polsce koncentrują się na aglomeracji poznańskiej oraz górnośląsko-zagłębiowskiej.
Naukowcy będą badać nie tylko dostępność różnych form mobilności współdzielonej w wybranych europejskich miastach, ale także czynniki, które na tę dostępność wpływają. Istotnym elementem projektu jest również zrozumienie perspektywy użytkowników i osób niekorzystających z tych usług – jakie środki transportu są dla nich dostępne i niedostępne oraz co o tym decyduje.
W ramach projektu powstanie zestaw narzędzi do analizy lokalnych systemów mobilności oraz znaczenia transportu współdzielonego dla tych systemów, z uwzględnieniem różnych typów i kryteriów sprawiedliwości.
Jak zauważają badacze, dostęp do mobilności współdzielonej jest obecnie mocno zróżnicowany. Między różnymi krajami i aglomeracjami istnieją znaczące różnice w rozwoju tej formy transportu. Ponadto, nawet w obrębie jednego obszaru metropolitalnego, dostęp do usług współdzielonych jest często nierówny – większe szanse na skorzystanie z nich mają zazwyczaj osoby z obszarów uprzywilejowanych społecznie i ekonomicznie. Szczególnie widoczny jest ograniczony dostęp do tych usług poza centrami aglomeracji.
Projekt finansowany jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach programu Driving Urban Transitions 2023, współfinansowanego przez Unię Europejską. Badania potrwają do 2027 roku.
Rozwój mobilności współdzielonej ma istotne znaczenie dla transformacji energetycznej miast. Systemy car-sharingu, rowerów miejskich czy hulajnóg elektrycznych mogą znacząco zmniejszyć liczbę prywatnych samochodów w miastach, co bezpośrednio przekłada się na redukcję emisji CO2 i zanieczyszczeń powietrza. Badania wskazują, że jeden samochód współdzielony może zastąpić od 8 do 13 pojazdów prywatnych. Ponadto, usługi mobilności współdzielonej często wykorzystują pojazdy elektryczne lub inne niskoemisyjne środki transportu, co dodatkowo wspiera przejście na gospodarkę niskoemisyjną. W kontekście idei miasta 15-minutowego, współdzielone formy transportu mogą stanowić efektywne uzupełnienie transportu publicznego, szczególnie na obszarach peryferyjnych, gdzie infrastruktura komunikacyjna jest często słabiej rozwinięta.
Źródła: UAM, własne