Współpraca i partnerstwa mają kluczowe znaczenie dla skutecznego stawiania czoła bieżącym wyzwaniom – powiedział Josep Borrell, wysoki przedstawiciel i wiceprzewodniczący KE.
Komisja Europejska przyjęła komunikat pt. „Budowanie zrównoważonych partnerstw międzynarodowych jako Drużyna Europy”, w którym podsumowała postępy osiągnięte w tym obszarze.
W ciągu ostatnich pięciu lat UE udoskonaliła swój model współpracy w odpowiedzi na zmieniający się krajobraz geopolityczny i geoekonomiczny oraz globalne wyzwania, w szczególności rosnącą lukę w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju.
UE postanowiła odejść od relacji darczyńca–odbiorca na rzecz partnerstw, które są korzystne dla lokalnych mieszkańców oraz zwiększają odporność w Unii i poza jej granicami. Podstawę takiego podejścia stanowi strategia inwestycyjna Global Gateway, którą uruchomiono w 2021 r. Dzięki inwestycjom w partnerstwa UE pragnie zająć odpowiednią pozycję w coraz bardziej spornym środowisku międzynarodowym.
W czasie pandemii COVID-19 instytucje Unii Europejskiej, jej państwa członkowskie i europejskie instytucje rozwoju finansowego jako pierwsze naciskały na podjęcie wspólnych działań w duchu Drużyny Europy, który od tego czasu stał się integralną częścią działań zewnętrznych UE, pozwalając UE zwiększyć skalę, skuteczność i widoczność działań. Podejście Drużyny Europy, w które zaangażowano również sektor prywatny, było głównym mechanizmem realizacji unijnej strategii inwestycyjnej Global Gateway.
Oczekuje się, że do 2027 r. dzięki strategii Global Gateway uruchomione zostanie do 300 mld euro na zrównoważone inwestycje publiczne i prywatne. W latach 2021–2023 na inwestycje w krajach partnerskich UE na całym świecie zmobilizowano 179 mld euro. Środki te pozwoliły poczynić postępy w realizacji 225 sztandarowych projektów. Z tej kwoty 50 mld euro przekazała Komisja Europejska, natomiast 129 mld euro zmobilizowały państwa członkowskie UE, Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.
Strategia Global Gateway koncentruje się na pięciu obszarach priorytetowych, z których każdy jest wspierany konkretnymi projektami w różnych regionach. Przykłady obejmują:
- Klimat i energia: Strategia Global Gateway wspiera inwestycje w energię odnawialną i infrastrukturę, np. w instalacje do produkcji ekologicznego wodoru w Namibii z wykorzystaniem energii wiatrowej i słonecznej, a także zasobów metali ziem rzadkich. Celem tego partnerstwa jest uczynienie Namibii liderem w dziedzinie zielonej energii, a tym samym przyczynienie się do realizacji globalnych celów klimatycznych. UE wspiera krajowy plan dekarbonizacji Kostaryki, który skupia się na elektryfikacji transportu publicznego i wykorzystaniu szkodliwych alg z rodzaju Sargassum jako zasobu gospodarczego dzięki badaniom i współpracy w takich sektorach jak kosmetyki i produkcja biomasy w basenie Morza Karaibskiego.
- Transformacja cyfrowa: UE uruchomiła pięć pakietów dotyczących gospodarki cyfrowej, aby wspierać ukierunkowany na człowieka rozwój cyfrowy. Kluczowym przykładem jest unijny program obserwacji i monitorowania Ziemi na Filipinach, który wykorzystuje dane satelitarne w celu zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi i poprawia infrastrukturę łączności. UE zawarła również sojusz cyfrowy z regionem Ameryki Łacińskiej i Karaibów, aby zacieśnić kompleksową współpracę w zakresie transformacji cyfrowej, w tym dialog polityczny na temat cyberbezpieczeństwa.
- Jakość sieci połączeń: Aby poprawić jakość infrastruktury i ramy regulacyjne, UE postanowiła wesprzeć budowę wielkoskalowych projektów, takich jak transkaspijski międzynarodowy szlak transportowy i korytarz Lobito, których celem jest usprawnienie szlaków handlowych między Europą, Azją i Afryką. Korytarz Lobito poprawi połączenie między portem Lobito w Angoli a Demokratyczną Republiką Konga i Zambią, podczas gdy projekt transkaspijski wzmocni pozycję Azji Środkowej jako węzła połączeń.
- Zdrowie: Strategia UE w dziedzinie zdrowia na świecie koncentruje się na wzmacnianiu systemów opieki zdrowotnej, usprawnianiu farmaceutycznych łańcuchów dostaw, skuteczniejszej ochronie zdrowia i zapobieganiu zagrożeniom dla zdrowia. Na przykład inicjatywa Drużyny Europy dotycząca szczepionek i leków poprawia dostęp do szczepionek i opieki zdrowotnej w Afryce, w tym dzięki tworzeniu lokalnych zdolności produkcyjnych mających zasadnicze znaczenie dla zwiększania odporności w obliczu globalnych wyzwań zdrowotnych.
- Edukacja i badania naukowe: UE zwiększyła swoje inwestycje w edukację z 7 proc. do 13 proc., kładąc szczególny nacisk na równość płci i szkolenie nauczycieli. Regionalna Inicjatywa Nauczycieli dla Afryki skupia się na uzupełnieniu braku 15 mln nauczycieli do 2030 r., aby do tego czasu zapewnić powszechność kształcenie podstawowego i średniego.
UE zintensyfikowała prace nad kompleksowym rozwiązaniem pierwotnych przyczyn migracji. Wymiar zewnętrzny stanowi istotny komponent paktu o migracji i azylu, zgodnie z którym UE zwiększyła współpracuję z krajami pochodzenia i tranzytu.
Aby dodatkowo wspierać cele zrównoważonego rozwoju i kształtować globalne strategie polityczne, UE znacznie wzmocniła swoje wielostronne zaangażowanie w ramach globalnych instytucji, takich jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, grupa G7 i G-20 oraz międzynarodowe instytucje finansowe. W ramach swoich priorytetów UE wniosła znaczny wkład finansowy na rzecz międzynarodowych inicjatyw promujących zdrowie, edukację i równość na świecie, w tym 700 mln euro na Globalne Partnerstwo na rzecz Edukacji (2021–2027), 427 mln euro na Fundusz Pandemiczny oraz 300 mln euro na rzecz Gavi, Sojuszu na rzecz Szczepionek, aby rozszerzyć dostęp do szczepionek w uboższych krajach.
Kolejnym kluczowym osiągnięciem było podpisanie w listopadzie 2023 r. umowy z Samoa z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku, której celem jest zacieśnienie współpracy UE z tymi regionami. Umowa ta pomaga UE utrzymać rolę lidera w działaniach na rzecz młodzieży, równości, równouprawnienia płci i praw człowieka.
Źródło: PE w Polsce
