Roślinność odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu skutków zmian klimatycznych, ale jej zdolności adaptacyjne i interakcje z atmosferą wciąż kryją tajemnice. Najnowsze badania naukowe rzucają światło zarówno na obiecujące mechanizmy, jak i nieoczekiwane wyzwania związane z zielenią w kontekście globalnego ocieplenia.
Nowe perspektywy w sekwestracji dwutlenku węgla przez roślinność
Roślinność stanowi kluczowy element globalnego systemu klimatycznego, pełniąc funkcję naturalnego pochłaniacza dwutlenku węgla. Najnowsze badania przeprowadzone przez naukowców z Cornell University oraz Oak Ridge National Laboratory wykazały, że rośliny absorbują nawet o 31% więcej CO2 niż dotychczas sądzono. Zrewidowana wartość produkcji pierwotnej brutto wynosi 157 petagramów węgla rocznie, co odpowiada rocznym emisjom setek milionów samochodów. Przełomowe okazało się uwzględnienie w modelach procesu dyfuzji mezofilu, czyli przemieszczania się CO2 wewnątrz tkanek liściowych. Nowoczesne techniki pomiarowe, w tym wykorzystanie siarczku karbonylu, umożliwiły precyzyjniejsze oszacowanie tego procesu.
Dodatkowo, wzrost stężenia CO2 w atmosferze aktywuje tzw. efekt nawożenia dwutlenkiem węgla, skutkujący wzrostem produktywności roślin o 12% w latach 1982-2020. Rośliny, dzięki częściowemu zamykaniu aparatów szparkowych, efektywniej gospodarują wodą, co ma szczególne znaczenie w warunkach coraz częstszych susz.
Ograniczenia adaptacyjne roślin w świetle zmian klimatycznych
Obok pozytywnych aspektów, najnowsze analizy wskazują na istotne ograniczenia adaptacyjne roślinności. Badania dendrochronologiczne prowadzone przez Uniwersytet w Arizonie wykazały, że drzewa, takie jak sosna żółta, nie nadążają z adaptacją do wzrostu temperatur. Dotychczasowe modele, zakładające migrację gatunków do chłodniejszych stref, nie oddają rzeczywistej dynamiki zmian. Dodatkowo, wysokie temperatury nasilają zjawisko fotooddychania, w którym rośliny tracą część związanego CO2, co może obniżyć efektywność pochłaniania dwutlenku węgla nawet o 20%. To zjawisko stanowi poważne wyzwanie dla przyszłości rolnictwa i leśnictwa.
Praktyczne zastosowania i wyzwania dla gospodarki miejskiej i rolnej
W aglomeracjach miejskich roślinność może obniżać temperaturę otoczenia nawet o 5°C, jednak wymaga to starannego doboru gatunków odpornych na deficyt wody. „W obliczu susz kluczowe są nasadzenia odporne na deficyt wody, takie jak perowskia czy lawenda” – podkreśla ekspert portalu ogrodniczego TwojOgrodek.pl. Jednocześnie łagodniejsze zimy sprzyjają rozwojowi szkodników, co wymusza stosowanie zintegrowanych metod ochrony biologicznej.
W sektorze rolnym wzrost stężenia CO2 może zwiększać plony, lecz tylko przy odpowiednim zaopatrzeniu w azot. Brak nawożenia organicznego, takiego jak kompost, ogranicza możliwości wykorzystania efektu nawożenia dwutlenkiem węgla.
Źródło: Pap Mediaroom
