Wraz ze wzrostem popularności paneli fotowoltaicznych jako źródła produkcji energii elektrycznej, coraz więcej przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego zaczyna dostrzegać ich oczywiste korzyści.
Co należy wiedzieć o panelach fotowoltaicznych?
Zgodnie z danymi statystycznymi opublikowanymi na koniec grudnia 2023 r. moc zainstalowana fotowoltaiki wyniosła 17 057,2 MW. W stosunku do danych dostępnych na koniec grudnia 2022 r. jest to wzrost aż o 40%.
Wśród prosumentów energii odnawialnej z instalacji fotowoltaicznych moc zainstalowana na koniec 2023 r. wyniosła 10 674,48 MW, co stanowiło wzrost o 21% w stosunku do analogicznych danych dotyczących 2022 r.
Ponadto na przestrzeni ubiegłego roku zainstalowano aż 193 291 sztuk nowych instalacji fotowoltaicznych, z czego zdecydowaną większość stanowiły mikroinstalacje (moc zainstalowana nie większa niż 50 kW):
Liczby te pokazują zdecydowany trend wzrostowy i rozkwit popularności produkcji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych w ostatnim roku.
Niemniej jednak, istnieje istotny aspekt tego procesu, o którym należy pamiętać – obowiązki podatkowe i energetyczne, które mogą wiązać się z produkcją energii elektrycznej.
Pamiętaj o obowiązkach!
Obserwujemy, że świadomość istnienia tych obowiązków bywa ograniczona, a konsekwencje braku tej wiedzy mogą prowadzić do nałożenia wysokich kar, zarówno na podmioty, jak i na samych pracowników.
Szereg obowiązków pojawia się zwłaszcza w przypadku paneli o mocy przekraczającej 1 MW – konieczność uzyskania koncesji energetycznej to tylko jeden z nich. Niemniej jednak, obowiązki mogą pojawić się nawet przy najmniejszych mocach zainstalowanych paneli, nawet gdy moc PV jest niższa niż 50 kW.
Podkreślić należy, że obowiązek składania deklaracji akcyzowych oraz uiszczania podatku akcyzowego odbywa się w miesięcznych okresach rozliczeniowych.
Co najmniej raz w miesiącu wytwórca energii elektrycznej z instalacji PV zobowiązany jest również do dokonywania wpisu do ewidencji akcyzowej. Należy zauważyć, że chociaż na dzień dzisiejszy nadal dopuszczalne jest prowadzenie ewidencji akcyzowych w formie papierowej, to trwają pracę nad wdrożeniem Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych (CEWA) i wprowadzeniem obligatoryjnego wymogu prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej.
Dla zużycia energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW istnieje zwolnienie od obowiązków wynikających z ustawy o podatku akcyzowym.
Co ważne, we wskazanym limicie mieszczą się nie tylko instalacje fotowoltaiczne, lecz również wszelkie inne źródła wytwórcze np. generatory prądotwórcze.
Warto również zaznaczyć, że łączną moc instalacji PV należy liczyć sumując wszystkie posiadane przez podmiot źródła wytwórcze. W przypadku jednostek samorządu terytorialnego łączna moc generatorów na potrzeby zwolnienia jest ustalana odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego. Prawidłowy sposób obliczenia mocy instalacji PV jest jednym z warunków zastosowania zwolnienia, a brak możliwości jego stosowania powoduje powstanie obowiązku podatkowego na gruncie akcyzy.
Powyższe zwolnienie może nie mieć zastosowania w sytuacji, gdy wyprodukowaną energię zużywają inne podmioty niż podmiot, który taką energię wytworzył np. gdy zużywają ją najemcy.
Kwestie sposobu rozliczeń akcyzowych z najemcami i potencjalnych obowiązków związanych z korzystaniem przez nich z energii wyprodukowanej w instalacji fotowoltaicznej należącej do innego podmiotu, jest w ostatnim czasie częstym przedmiotem rozstrzygnięć Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych przez niego interpretacjach indywidualnych.
Aspekty, które są brane pod uwagę przy wydawanych interpretacjach indywidualnych, to m.in.:
W powyższym kontekście istotne staje się również to, jak sformułowane zostały zapisy umowy najmu i rozliczeń za zużytą energię elektryczną, ponieważ mogą one wpływać na to kto zostanie w danym stanie faktycznym uznany za podatnika podatku akcyzowego. Należy zwrócić na to szczególną uwagę, aby uniknąć ryzyka, niezależnie od tego czy podmiot jest wynajmującym czy najemcą.
Ponadto ryzyka mogą się pojawić również na gruncie podatku VAT. przypadku energii elektrycznej rozliczanej na podstawie systemu wartościowego (“net-billing”), organy podatkowe stoją na stanowisku, że nadwyżka energii wprowadzonej do sieci podlega rozliczeniu dla celów VAT, a podstawą opodatkowania jest w takim przypadku równowartość iloczynu energii wynikającej z tzw. salda ujemnego i ceny stosowanej dla danego okresu rozliczenia, pomniejszona o należny podatek VAT. Podobne stanowisko zdają się przyjmować również sądy administracyjne. Tymczasem podatnicy często nie dostrzegają powstania obowiązków w tym zakresie wychodząc z założenia, że stosowne zobowiązania w VAT w tym zakresie rozlicza operator energetyczny, do którego sprzedawana jest energia elektryczna pochodząca z instalacji fotowoltaicznych.
Co istotne, niedopełnienie obowiązków na gruncie podatkowym jest zagrożone koniecznością uiszczenia odsetek od zaległości podatkowych oraz odpowiedzialnością karno-skarbową pracowników.
Prowadzenie natomiast działalności bez wymaganej koncesji zagrożone jest na gruncie ustawy Prawo energetyczne karą grzywny nakładaną na pracownika w wysokości do 5 000 000 zł albo karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.
Podsumowując, rosnąca popularność paneli fotowoltaicznych jako źródła energii elektrycznej niesie za sobą liczne korzyści, zarówno dla przedsiębiorców, jak i jednostek samorządu terytorialnego. Jednakże wraz z rozwojem tej technologii pojawiają się także nowe obowiązki podatkowe i energetyczne, których świadomość i przestrzeganie są niezbędne dla uniknięcia potencjalnych konsekwencji w postaci wysokich kar i odpowiedzialności prawnej.
Źródło: PwC
