Polskie gospodarstwa domowe wyposażone w instalacje fotowoltaiczne nie wykorzystują pełnego potencjału energetycznego swoich paneli w okresie letnim, tracąc setki złotych z powodu niskiej autokonsumpcji i niekorzystnych warunków sprzedaży nadwyżek w systemie net-billingu. Wynika to z analizy przygotowanej przez Otovo, europejską firmę specjalizującą się w instalacjach fotowoltaicznych.
Według danych Otovo, typowa instalacja o mocy 7 kWp wytwarza latem około 2615 kWh energii elektrycznej. W gospodarstwach bez domowych magazynów energii jedynie około 890 kWh, czyli 34 procent produkcji, jest zużywane na miejscu. Pozostałe 1725 kWh trafia do sieci elektroenergetycznej.
Główną przyczyną strat są znaczące różnice w cenach sprzedaży i zakupu energii. Nadwyżki oddawane w ramach net-billingu są wyceniane na około 0,25-0,30 złotych za kilowatogodzinę, podczas gdy koszt zakupu prądu z sieci wynosi obecnie 1,00-1,10 złotych za kWh.
„Taka różnica w stawkach oznacza, że gospodarstwo domowe może uzyskać około 465 złotych za sprzedane nadwyżki, ale za zakup podobnej ilości energii zapłaci nawet 1800 złotych. To realna strata rzędu około 1350 złotych tylko w trzy miesiące” – podkreśla Kamil Jeznach, dyrektor generalny Otovo Polska.
Sytuację pogarsza spadkowa tendencja cen odsprzedaży energii. Polskie Sieci Elektroenergetyczne podały, że średnia miesięczna cena energii RCE za czerwiec 2025 wyniosła jedynie 0,136 złotych za kWh – najniższy poziom od początku funkcjonowania systemu net-billingu.
Rozwiązaniem problemu może być magazynowanie energii. Analiza Otovo pokazuje, że w domach wyposażonych w magazyn energii poziom autokonsumpcji może wzrosnąć do 85 procent w skali roku, a w miesiącach letnich nawet do 99 procent. Dom z instalacją fotowoltaiczną o mocy 7 kWp i magazynem energii o pojemności 10 kWh może zaoszczędzić latem około 2750 złotych na rachunku za prąd, zamiast 1400 złotych bez magazynu.
„Wysoka letnia produkcja energii to duża szansa dla gospodarstw domowych, ale tylko pod warunkiem, że zostanie dobrze wykorzystana. W przeciwnym razie znaczna część energii trafia do sieci po cenie kilkukrotnie niższej niż ta, po której trzeba ją później odkupić” – zauważa Jeznach.
Eksperci Otovo wskazują trzy kluczowe sposoby zwiększenia efektywności wykorzystania energii słonecznej. Pierwszy to przesuwanie zapotrzebowania energetycznego na godziny dzienne, szczególnie urządzeń o dużym poborze mocy jak pralki, zmywarki czy pompy ciepła.
Drugim rozwiązaniem jest akumulacja ciepła jako forma pasywnego magazynowania energii. Schłodzenie lub ogrzanie pomieszczeń w godzinach szczytowej produkcji fotowoltaicznej pozwala „zmagazynować” energię cieplną i ograniczyć zapotrzebowanie na prąd w późniejszych godzinach.
Trzecim elementem są inteligentne systemy zarządzania energią (HEMS), które automatycznie dostosowują działanie urządzeń do warunków pogodowych, poziomu produkcji PV i cen prądu.
„HEMS to element, który pozwala zautomatyzować cały proces. W przyszłości, w połączeniu z dynamicznym net-billingiem i taryfami godzinowymi, takie rozwiązania będą kluczowe nie tylko dla oszczędności, ale też dla stabilności systemu elektroenergetycznego” – tłumaczy Jeznach.
Według Polskich Sieci Elektroenergetycznych, w słoneczne dni fotowoltaika potrafi pokryć ponad 50 procent zapotrzebowania krajowego systemu elektroenergetycznego.
Rosnąca popularność fotowoltaiki w Polsce stawia przed systemem energetycznym nowe wyzwania związane z integracją odnawialnych źródeł energii. Rozwój magazynowania energii i inteligentnych systemów zarządzania jest kluczowy dla stabilności sieci elektroenergetycznej oraz maksymalizacji korzyści ekonomicznych dla prosumentów. Technologie te stanowią fundament transformacji energetycznej, umożliwiając przejście od centralnego modelu wytwarzania energii do rozproszonego systemu opartego na lokalnej produkcji i konsumpcji, co zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i redukuje straty przesyłowe.
