W dniach 18-19 stycznia 2024 r. CEN-CENELEC w Brukseli był gospodarzem spotkania inaugurującego projekt RISERS realizowanego w ramach programu Horyzont Europa: Mapa Drogowa Normalizacji Symbiozy Przemysłowej na Rzecz Efektywnego Współdzielenia Zasobów. Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU) wziął udział w tym spotkaniu jako jeden z realizatorów. Rozpoczynający się w styczniu 2024 r. trzyletni projekt utoruje drogę do opracowania norm istotnych dla budowania współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i sektorami przemysłu, umożliwiając dłuższe i bardziej produktywne korzystanie z zasobów.
Symbioza przemysłowa (Industrial Symbiosis – IS) odnosi się do współpracy i wzajemnie korzystnych relacji między różnymi przedsiębiorstwami i/lub sektorami przemysłowymi w celu poprawy wykorzystania zasobów i wzrostu ich produktywności na podstawie możliwości biznesowych. Symbioza przemysłowa pozwala zbudować zintegrowany krajobraz przemysłowy, w którym jedna firma lub sektor stosuje niewykorzystane w pełni zasoby, takie jak: odpady, produkty uboczne, pozostałości, energię, wodę, infrastrukturę, zdolności produkcyjne, wiedzę specjalistyczną, sprzęt, materiały innej firmy lub sektora. Działa to na korzyść obu stron, umożliwiając dłuższe utrzymanie zasobów w użyciu oraz osiągnięcie wymiernych zysków.
Mimo oczywistych korzyści, symbioza przemysłowa wciąż nie jest powszechnie stosowaną praktyką w budowaniu przyszłościowych gałęzi przemysłu z uwagi na kilka powodów. Procesy mające na celu budowanie symbiotycznych relacji są złożone, często wykraczają poza jeden sektor i dotyczą zazwyczaj dużych przedsiębiorstw, pomijając MŚP. Jednocześnie relacje te wymagają zaangażowania wielu interesariuszy. Aby stymulować powstawanie symbioz przemysłowych opartych o powiązania kooperacyjne, w których zyskują przedsiębiorcy i środowisko, przemysł i decydenci potrzebują solidnych ram, które będą miały zastosowanie w różnych kontekstach przemysłowych. Powinny one zapewniać, że warunki i zasady dotyczące symbiozy przemysłowej są wspólnie uzgodnione i zrozumiane przez interesariuszy, zasoby mogą być stosowane wymienne między przedsiębiorstwami i sektorami, a systemy, praktyki i procesy są kompatybilne, zdolne do współpracy i zgodne z wymogami prawnymi. Ramy te powinny zapewniać także, że konieczne dane i informacje są dostępne w odpowiednich formatach, wspomagać wdrażanie niezbędnych rozwiązań technicznych oraz umożliwić skuteczną integrację wyników badań i innowacji.
Projekt RISERS, finansowany ze środków Unii Europejskiej, odnosi się do tych wyzwań. W ramach projektu powstanie mapa drogowa, która określi obszary, wyznaczy kierunki oraz wskaże konkretne działania niezbędne do normalizacji symbiozy przemysłowej, skupiając się na priorytetowych zasobach i synergiach o najwyższym potencjale symbiotycznym w Europie.
Kluczowe działania projektu RISERS obejmują:
- identyfikację priorytetowych synergii pomiędzy branżami i sektorami, wraz z zasobami istotnymi dla symbiozy przemysłowej,
- wzmacnianie powiązań między badaniami i innowacjami a procesami normalizacyjnymi w celu waloryzacji i integracji wyników B+R+I,
- współpraca z decydentami politycznymi w celu wypracowania polityk sprzyjających powstawaniu symbioz przemysłowych,
- zaangażowanie ekspertów z dziedziny normalizacji do opracowania mapy drogowej wraz z wytycznymi dla komitetów technicznych.
Punktem wyjścia dla realizacji projektu jest dokument CEN Workshop Agreement 17354 „Symbioza Przemysłowa: Elementy Podstawowe i Metody Wdrożenia”, opublikowany przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN). Zapewnia on konsensus w sprawie podstawowych elementów określających symbiozę przemysłową, a także prezentuje dobre praktyki
w zakresie podejścia do wdrożenia symbioz w Europie i poza nią.
Projekt RISERS jest finansowany przez Unię Europejską i realizowany przez międzynarodowe konsorcjum 7 beneficjentów: Enspire Science Ltd., Comite Europeen De Normalisation (CEN) oraz powiązaną jednostkę Deutsches Institut für Normung (DIN), EIT Raw Materials GMBH, Institute for Systems and Innovation Research (ISI) należące do Fraunhofer-Gesellschaft zur Förderung der angewandten Forschung e. V, Fraunhofer-Gesellschaft zur Förderung der angewandten Forschung e. V., Universiteit Gent, International Synergies Ltd., Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz ISQ.
Źródło: Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
