Zmiana klimatu ma istotny wpływ na gospodarkę. Ponad 55% światowego PKB zależy właśnie od czynników, które są wysoce lub umiarkowanie zależne od natury.
Z jednej strony organizacje czy firmy poprzez swoją działalność oddziałują na klimat, a z drugiej, sama zmiana klimatu też wywiera wpływ na firmy i organizacje co powoduje, że muszą one:
- zmieniać swoją działalność, produkty i procesy, aby ograniczyć lub wyeliminować negatywny wpływ na środowisko,
- analizować, jak zmiana klimatu i związane z nią zagrożenia fizyczne, wpływają na ich działalność (np. wzrost liczby gwałtownych zjawisk pogodowych, susze i ograniczona dostępność wody lub rosnące ryzyko powodzi).
W wielu przypadkach firmy podchodzą do zmiany klimatu w sposób bardzo naturalny. Dobrym przykładem jest etap planowania nowych inwestycji, w którym decyzja o lokalizacji uwzględnia różne zagrożenia fizyczne oraz to, jak się na nie przygotować.
W przypadku obiektów i działalności już istniejących, jest to mniej oczywiste, a jednak konieczne, chociażby w celu zapewnienia odporności biznesu. Taką konieczność zauważają regulatorzy, wprowadzając wymagania, które zobowiążą firmy do stosownych działań i ujawniania informacji.
Jak regulacje wpływają na konieczność analizy zagrożeń fizycznych i ujawnienia w tym zakresie?
Najważniejsze regulacje europejskie, a tym samym oddziałujące na przedsiębiorców w Polsce, to:
Europejska dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive)
Europejska dyrektywa CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive, która od 2024 roku będzie stopniowo nakładać na kolejne przedsiębiorstwa obowiązek raportowania informacji związanych z zagadnieniami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi (environment, social and governance – ESG), w tym informacji związanymi ze zmianami klimatu.
Dyrektywa CSRD oraz ESRSy wprowadzają nowe wymogi w zakresie raportowania na temat identyfikacji i oceny istotnych oddziaływań, ryzyk i możliwości związanych z klimatem. W części sprawozdań zarządu dotyczącej informacji na temat zrównoważonego rozwoju spółki będą musiały opisać, jak identyfikują zagrożenia związane z klimatem. Proces identyfikacji tych zagrożeń powinien uwzględniać co najmniej scenariusze klimatyczne zakładające wysoką emisję gazów cieplarnianych, a w konsekwencji wzrost średniej globalnej temperatury nawet do 4,5OC. Spółki będą musiały ocenić stopień, w jakim ich aktywa i działalność gospodarcza mogą być narażone i są wrażliwe na te zagrożenia związane z klimatem w ramach własnych operacji oraz w całym łańcuchu wartości na wyższym i niższym szczeblu.
Taksonomia UE stanowi system klasyfikacji działalności zrównoważonych. Regulacja ta wprowadza techniczne kryteria kwalifikacji, po spełnieniu których spółki prowadzące działalności wymienione w Taksonomii mogą zaraportować, że ich obrót, nakłady inwestycyjne czy też koszty operacyjne związane są z działalnością prowadzoną w zrównoważony sposób. Jednym z warunków uznania, że dana działalność prowadzona jest w zrównoważony sposób jest przeprowadzenie oceny fizycznych ryzyk klimatycznych i narażenia. Wymóg ten dotyczy wszystkich działalności wymienionych w Taksonomii.
Inwestycje w działalności zrównoważone powinny zapewniać osiągnięcie odporności danej działalności gospodarczej na zmianę klimatu, w szczególności poprzez identyfikację istniejących i przyszłych rodzajów ryzyk fizycznych, które są istotne dla danej działalności, oraz wdrożenie rozwiązań w zakresie adaptacji w celu zminimalizowania lub uniknięcia ewentualnych strat lub skutków dla ciągłości działania.
Trudność w wycenie ryzyk fizycznych
Ryzyka fizyczne stawiają wiele pytań, które są związane m.in. z ich różnicą w zależności od lokalizacji geograficznej organizacji. Jak zatem zidentyfikować istotne ryzyka fizyczne i ich wpływ na działalność firmy?
Wspomniane oddziaływanie ryzyk fizycznych zależy również od podstawowej działalności przedsiębiorstwa (np. produkcja, usługi, rolnictwo, wytwarzanie energii itp.). Jak w takiej sytuacji ocenić czy dana działalność jest lub nie jest podatna na wybrane ryzyka fizyczne?
Kolejne pytanie wynika z faktu, że niektóre firmy mają kilka, setki, a nawet tysiące lokalizacji, w których posiadają aktywa i prowadzą działalność. Jak ocenić ryzyko dla tak wielu lokalizacji?
W PwC spotykamy się z wieloma takimi przypadkami realizując projekty dla naszych klientów. W poszukiwaniu odpowiedzi na powyższe pytania, Klientom wskazujemy Raporty IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), czyli Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu. To obszerne dokumenty, podsumowujące wyniki badań prowadzonych przez naukowców z całego świata. Badacze opracowali scenariusze na bazie skomplikowanych obliczeń uwzględniających, jak szybko ludzie ograniczą emisje gazów cieplarnianych. W zależności od scenariusza klimatycznego IPCC dotkliwość i częstotliwość występowania ryzyk fizycznych może się zmieniać, w związku z czym obliczenie ich wpływu finansowego na aktywa i przychody w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej staje się wymagającym procesem.
Dyrektywa CSRD wymaga od spółek ujawniania przewidywanych skutków finansowych istotnych ryzyk fizycznych związanych z klimatem. Pierwsze ujawnienia zostaną opublikowane już dla danych za 2024 rok (duże jednostki publiczne).
Wykorzystanie analiz przestrzennych w celu optymalizacji kosztów przygotowania ujawnień w raportowaniu niefinansowym
Kolejne kwestie krążą wokół pytań dotyczących tego, jak określić które aktywa należy oceniać indywidualnie, a które zbiorczo, ale również tego, jak pogrupować aktywa firmy do analizy zbiorczej.
Dzięki zaawansowanym technologiom GIS (Geographic Information System) i analizom przestrzennym przeprowadzanym przez zespół PwC Geospatial Hub, firmy z różnych sektorów mogą zoptymalizować pracochłonność (a tym samym koszty) związaną z przygotowywaniem ujawnień zgodnych z wymogami dyrektywy CSRD oraz standardów ESRS w zakresie ryzyk klimatycznych, w szczególności ryzyk fizycznych.
Zmiana klimatu oraz coraz bardziej ekstremalne warunki pogodowe, takie jak intensywne opady deszczu, powodzie, czy wysokie temperatury stawiają szczególne wyzwania przed firmami, których działalność prowadzona jest w dużej liczbie obiektów (np. sieci handlowe czy hale magazynowe).
Wykorzystanie zaawansowanych analiz przestrzennych takich jak:
- grupowanie przestrzenne (Spatial Grouping),
- grupowanie gęstościowe (Density clustering), grupowanie wielowymiarowe (Multivariate Clustering),
pozwala oszacować wpływ finansowy ryzyk fizycznych na bazie analizy grup obiektów (analiza kolektywna) o podobnej charakterystyce. Jest to kluczowe, zwłaszcza w przypadku dużej liczby obiektów budowlanych, ponieważ ocena kolektywna z wykorzystaniem podejścia geoprzestrzennego optymalizuje cały proces analizy, zarówno jeśli chodzi o czas jak i koszty.
Głównymi czynnikami determinującymi klasyfikację obiektów do poszczególnych obszarów jest:
- ich położenie geograficzne,
- rodzaj ryzyk fizycznych, którym na danym obszarze są poddane.
Przykład analizy kolektywnej
Na obszarach gdzie zmieniający się klimat podwyższa ryzyko związane z powodziami, obiekty można analizować wspólnie, nawet jeśli są położone od siebie w znacznym oddaleniu. Dodatkowo, na obszarach nadmorskich uwzględniane są zagrożenia związane z podnoszeniem się poziomu morza. Dzięki analizom jesteśmy w stanie wyznaczyć grupę obiektów narażonych na ryzyka fizyczne związane ze zmianą klimatu, w szczególności ryzyko powodziowe.
Dzięki analizie kolektywnej możliwe jest kompleksowe zbadanie całego portfolio obiektów, dzięki czemu, sektory m.in. handlowy, budowlany i nieruchomości mogą lepiej przygotować się na zmieniające się warunki klimatyczne i skuteczniej działać w środowisku geograficznym obarczonym ryzykiem.
Złożonym zagadnieniem jest również wyliczenie wpływu ryzyk fizycznych związanych ze zmianą klimatu na aktywa i przychody firmy. PwC opracowało autorską metodykę wyceny wpływu finansowego ryzyk fizycznych opartą na sprawdzonym modelu, uwzględniającym scenariusze klimatyczne oraz analizy geoprzestrzenne. Jesteśmy w stanie zamodelować wpływ głównych zagrożeń fizycznych, takich jak susza czy powódź, dla różnych scenariuszy klimatycznych w poszczególnych horyzontach czasowych: do 10 lat (2030), powyżej 10 lat (2050) i na rok 2100 na państwa działalność. Właściwie przeprowadzona analiza wskazująca, które ryzyka fizyczne dotyczą obiektów przedsiębiorstwa, w połączeniu z zaawansowanymi analizami przestrzennymi i modelami predykcyjnymi, pozwala w racjonalny sposób ocenić wpływ finansowy ryzyk fizycznych na działalność przedsiębiorstwa oraz wywiązać się z wymogów raportowych nakładanych przez CSRD i ESRS.
Źródło: PwC
