Według raportu Deloitte całkowity koszt wdrożenia systemu kaucyjnego w Polsce może przekroczyć 14 miliardów złotych. Ta liczba dobrze obrazuje skalę wyzwania, przed jakim stoi zarówno sektor handlu detalicznego, jak i cała branża napojowa. Od października 2025 roku każde opakowanie objęte kaucją będzie musiało zostać przyjęte z powrotem w sklepie, a jego wartość rozliczona zgodnie z nowymi zasadami. Właściciele sklepów – od największych sieci po niewielkie, rodzinne punkty handlowe – staną się jednym z kluczowych ogniw systemu, który ma zwiększyć poziom recyklingu i zbliżyć Polskę do celów gospodarki obiegu zamkniętego.
Wdrożenie nowych regulacji nie sprowadza się wyłącznie do postawienia automatów zwrotnych. System kaucyjny to skomplikowany ekosystem, w którym spotykają się producenci, operatorzy, detaliści i konsumenci. Szczególnie dla sklepów oznacza to konieczność połączenia dotychczasowej infrastruktury sprzedażowej z nowymi procesami związanymi z przyjmowaniem opakowań, rejestrowaniem kaucji i rozliczaniem ich w czasie rzeczywistym.
Istotnym aspektem jest skala działania. Podczas gdy duże sieci handlowe mogą pozwolić sobie na inwestycje w nowoczesne automaty RVM, małe i średnie sklepy często muszą szukać alternatyw, które nie pociągną za sobą wysokich kosztów. Dlatego tak ważne staje się wykorzystanie istniejących urządzeń fiskalnych i systemów sprzedażowych, które można rozszerzyć o funkcje związane z obsługą kaucji. To podejście pozwala ograniczyć wydatki i jednocześnie zapewnić zgodność z przepisami.
Wyzwania finansowe dla małych sklepów
Kolejnym wyzwaniem jest kwestia rozliczeń. Sklepy, które przyjmują opakowania, muszą wypłacać klientom kaucję natychmiast, podczas gdy rozliczenia z operatorami mogą być realizowane w cyklach. W przypadku mniejszych punktów handlowych kluczowe jest, aby te cykle były możliwie krótkie i nie wymagały od właścicieli angażowania własnych środków.
Jak podkreśla Grzegorz Podziewski, dyrektor Centrum Innowacji Retail w COMP, „przejrzystość i bezpieczeństwo finansowe to elementy, które mogą decydować o tym, czy nowe regulacje zostaną odebrane jako narzędzie wsparcia recyklingu, czy jako uciążliwy obowiązek administracyjny”.
Prostota obsługi kluczem do sukcesu
Dla wielu małych sklepów system kaucyjny będzie zupełnie nowym doświadczeniem, dlatego narzędzia wspierające jego wdrożenie muszą być intuicyjne i niewymagające zaawansowanej wiedzy technologicznej. W praktyce oznacza to rozwiązania oparte na aplikacjach mobilnych czy prostych panelach internetowych, które umożliwiają szybkie rejestrowanie zwrotów i obsługę dokumentacji bez potrzeby dodatkowych inwestycji.
Szansa na przewagę wizerunkową
Grzegorz Podziewski zwraca uwagę na szerszy kontekst zmian: „System kaucyjny nie jest wyłącznie obowiązkiem prawnym, ale elementem globalnego trendu, w którym gospodarka obiegu zamkniętego i redukcja odpadów stają się fundamentem odpowiedzialnego rozwoju. Sklepy, które sprawnie dostosują się do nowych wymagań, mogą zyskać nie tylko przewagę wizerunkową, ale również budować lojalność klientów coraz bardziej świadomych ekologicznie”.
Ewolucja zamiast rewolucji
Najbliższe miesiące będą kluczowe dla przygotowania handlu detalicznego do nowego systemu. Sukces wdrożenia zależeć będzie nie tylko od skali inwestycji, ale przede wszystkim od doboru rozwiązań, które będą elastyczne, skalowalne i zgodne z regulacjami. Doświadczenie firm technologicznych działających od lat na polskim rynku detalicznym może odegrać istotną rolę, ponieważ łączą one znajomość lokalnej specyfiki z umiejętnością integracji nowoczesnych narzędzi.
Efektywne wdrożenie systemu kaucyjnego wymaga nie rewolucji, a dobrze zaplanowanej ewolucji, która pozwoli sklepowi – niezależnie od jego wielkości – sprostać nowym obowiązkom bez utraty płynności finansowej i jakości obsługi klientów.
System kaucyjny stanowi istotny element transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i realizacji celów środowiskowych Unii Europejskiej. Dla Polski, która musi osiągnąć ambitne cele w zakresie recyklingu odpadów opakowaniowych, sprawne wdrożenie systemu kaucyjnego ma kluczowe znaczenie. Doświadczenia krajów skandynawskich pokazują, że dobrze zaprojektowane systemy kaucyjne mogą osiągać poziomy zwrotu opakowań powyżej 90 procent, co znacząco przekracza efektywność tradycyjnej zbiórki selektywnej. Sukces polskiego systemu zależy od współpracy wszystkich interesariuszy oraz od zapewnienia odpowiedniego wsparcia technologicznego i finansowego dla handlu detalicznego, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw, które stanowią trzon polskiej sieci handlowej.
