Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski osiągnęły 11 kwietnia 2025 roku wstępne porozumienie w sprawie unijnych ram monitorowania gleb. Jest to drugie porozumienie osiągnięte w tym tygodniu oraz szóste od początku polskiej prezydencji w UE.
Inicjatywa ta ma kluczowe znaczenie dla poprawy zdrowia i odporności gleb w Europie, gdzie według szacunków aż 60-70% powierzchni znajduje się obecnie w złym stanie. Ustanowione ramy będą pierwszym w historii UE systemem kompleksowej oceny i monitorowania gleb na całym kontynencie.
„Dzięki osiągniętemu porozumieniu ustanowiliśmy pierwsze w historii unijne ramy oceny i monitorowania gleb w całej Europie. Najwyższy czas na działanie – ponad 60% europejskich gleb jest niezdrowych, a ich stan się pogarsza. Zdrowa, odporna gleba to klucz do bezpiecznej żywności i czystszej wody dla przyszłych pokoleń” – podkreśliła Paulina Hennig-Kloska, Minister Klimatu i Środowiska.
Zgodnie z osiągniętymi ustaleniami, państwa członkowskie przy wsparciu Komisji Europejskiej będą monitorować i oceniać stan gleb na swoim terytorium. Celem jest stworzenie spójnych ram z porównywalnymi danymi. Punkty pobierania próbek zostaną wyznaczone przez państwa członkowskie w oparciu o metodologię opracowaną na poziomie unijnym.
Porozumienie utrzymuje koncepcję wspólnych deskryptorów gleby (parametrów fizycznych, chemicznych i biologicznych) oraz klasyfikacji stanu gleb na podstawie wartości docelowych i progowych. Nowa dyrektywa określi również zasady łagodzenia skutków zajmowania gruntów, koncentrując się na jego najbardziej widocznych aspektach: zasklepianiu i usuwaniu gleby.
Skala problemu degradacji gleb w UE jest alarmująca. Rocznie w Europie tracony jest miliard ton ziemi na skutek erozji, co prowadzi do strat w produkcji rolniczej szacowanych na 1,25 miliarda euro. Całkowite koszty degradacji gleb w Unii wynoszą ponad 50 miliardów euro rocznie.
Wstępne porozumienie musi jeszcze zostać formalnie zatwierdzone przez Radę i Parlament Europejski.
