Podpisana została umowa sprzedaży praw do wynalazku naukowców z Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego pracujących pod kierownictwem prof. Piotra Skowrona. Przedmiotem wynalazku jest sposób uzyskiwania enzymu butyrylocholinoesterazy (BChE) jako bioaktywnej komponenty biosensorów do wczesnego wykrywania skażeń pestycydami i Bojowymi Środkami Trującymi (BST). Negocjacje poprzedzające podpisanie umowy prowadził zespół Centrum Transferu Technologii UG.
Umowa sprzedaży praw do wynalazku została podpisana pomiędzy Uniwersytetem Gdańskim a firmą BIOANALYTIC, funkcjonującą na rynku farmaceutyczno-medycznym od ponad 25 lat. Uniwersytet Gdański reprezentowała Prorektorka ds. Współpracy i Rozwoju dr hab. Sylwia Mrozowska, prof. UG, natomiast firmę BIOANALYTIC Prezes Zarządu Maciej Stopa. W spotkaniu uczestniczył także twórca wynalazku prof. Piotr Skowron oraz Zastępca Dyrektora Centrum Transferu Technologii Tomasz Chyrek.
Wynalazek powstał w wyniku realizacji projektu naukowego NCBR, którego cel stanowiło rozwiązanie problemu wczesnego ostrzegania o zanieczyszczeniu wód, upraw rolnych, gleby i powietrza przez związki fosfoorganiczne (OP) i inne toksyczne substancje, w tym pestycydy i BST (broń chemiczna), oraz opracowanie środków zaradczych. Wg WHO na świecie 385 milionów ludzi zatrudnionych w rolnictwie choruje co roku na ostre zatrucia pestycydami, z czego 250 tysięcy umiera. Poważny problem stanowią także zatrucia wody, szczególnie na terenach rolniczych. W ciągu ostatnich 20 lat notuje się również stosowanie BST w konfliktach zbrojnych oraz przez organizacje terrorystyczne.
W tkankach m.in. ssaków występuje enzym należący do hydrolaz serynowych (stanowiących pierwszą linię obrony przed związkami toksycznymi) – butyrylocholinoesteraza. Wariant enzymu będący przedmiotem wynalazku pochodzi z klonowania molekularnego fragmentu genomu konia. Końska butyrylocholinoesteraza wykazuje ok. 250 razy większą aktywność niż wariant ludzki, stąd jest doskonałym wyborem do konstrukcji biosensorów.
Zespół badawczy znalazł rozwiązanie w postaci opracowania zaawansowanej technologii klonowania molekularnego i izolowania w ultra czystej postaci enzymu butyrylocholinoesterazy, będącego kluczową komponentą biosensorów do wykrywania ww. zanieczyszczeń.
Butyrylocholinoesteraza niszczy truciznę w organizmach.
– Może stanowić antidotum na: pestycydy OP, BST (m.in. sarin, soman, noviczok), alkaloidy roślinne, jady zwierząt czy narkotyki, m.in. kokainę. Może być lekiem stosowanym w terapii szeregu chorób neurodegeneracyjnych: demencji, alkoholizmu, narkomanii, choroby Alzheimera, urazowych uszkodzeń układu nerwowego – mówi główny twórca wynalazku prof. dr hab. Piotr Skowron.
Wzrost sprzedaży na rynku biosensorów związany jest głównie z pojawieniem się nowych zastosowań niemedycznych, rozwojem technologicznym mikropłynów, wzrostem liczby chronicznych stanów chorobowych wymagających diagnostyki domowej oraz poszerzeniem spektrum zastosowań medycznych oraz pozamedycznych. Sklonowany enzym butyrylocholinoesteraza charakteryzuje się wyjątkową czystością jednolitego preparatu białkowego.
– Oferowana technologia umożliwia uzyskanie enzymu z bardzo wysoką wydajnością, o wyjątkowej czystości oraz przy wielokrotnie niższym koszcie produkcji w porównaniu do tradycyjnej metody izolowania z osocza konia. Ponadto, jako enzym izolowany z rekombinowanego mikroorganizmu nie powoduje zastrzeżeń etycznych, pozwala na nieograniczony dostęp do wyjściowego materiału biologicznego oraz eliminuje niebezpieczeństwo zarażenia chorobami odzwierzęcymi – dodaje profesor.
– Wynalazek prof. Piotra Skowrona będzie platformą do dalszych prac rozwojowych w opracowaniu jeszcze bardziej wydajnej produkcji enzymu. Opracowanie technologii wysoko wydajnego otrzymywania białka, jest kluczowe przy tworzeniu produktu końcowego – podkreślił Prezes Maciej Stopa.
Badania prowadzone były w ramach konsorcjum Uniwersytetu Gdańskiego oraz Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Projektem kierował główny twórca – prof. Piotr Skowron z Katedry Biotechnologii Molekularnej Wydziału Chemii, współpracując m.in. z dr. hab. Jackiem Jasieckim z Wydziału Farmacji GUMed. Wynalazek uzyskał ochronę patentową w Polsce, jest także chroniony patentem europejskim. Takie zabezpieczenie własności intelektualnej rozwiązania istotnie podnosi jego wartość.
Badania zespołu naukowego, którego kierownikiem jest prof. Piotr Skowron, uzyskały wsparcie finansowe w ramach programu „Inkubator Innowacyjności +” Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, którego dysponentem było Centrum Transferu Technologii UG, w zakresie m.in. międzynarodowej ochrony patentowej. Ponadto z projektu zostały sfinansowane także prace przedwdrożeniowe, które podniosły gotowość technologiczną wynalazku, co dodatkowo zwiększyło szansę na sprzedaż praw własności i współpracę z biznesem.
Innowacje naukowców coraz częściej stają się wsparciem w rozwoju firm w obszarze Research & Development i mają szansę na wdrożenie na rynek. To pokazuje, że ściślejsza współpraca nauki i biznesu w zakresie innowacji jest możliwa. Wydaje się to szczególnie istotne teraz, gdy pojawiają się nowe środki finansowe na realizację projektów innowacyjno-wdrożeniowych wspólnie z przedsiębiorcami i instytucjami badawczymi.
Proces ochrony własności intelektualnej oraz komercjalizacji wynalazku skoordynowało Centrum Transferu Technologii UG (CTT UG), jednostka odpowiedzialna za zarządzanie własnością intelektualną uczelni oraz transfer powstałych w UG technologii.
Centrum Transferu Technologii zaprasza naukowców, którzy dotąd nie współpracowali z CTT UG, a są zainteresowani innowacjami, ich patentowaniem i komercjalizacją i chcieliby dowiedzieć się, jak te procesy przebiegają, do kontaktowania się z biurem CTT. Brokerzy innowacji, radca prawny oraz rzecznicy patentowi wspierają naukowców w całym procesie ochrony własności intelektualnej i komercjalizacji wynalazków
Źródło: Uniwersytet Gdański
