Degradacja lasów i wylesianie to jedne z najpoważniejszych czynników przyspieszających negatywne skutki zmian klimatycznych. Według danych ONZ każdego roku na świecie ubywa około 10 milionów hektarów lasów, co odpowiada jednej trzeciej powierzchni Polski.
„Co prawda w Europie i UE przybywa lasów, natomiast musimy mieć świadomość, że my poprzez swoją konsumpcję wpływamy na lasy na całym świecie, głównie poprzez przekształcenia gruntów leśnych w tereny nieleśne. Musimy ten proces zatrzymać i odwrócić” – podkreśla Marek Rzońca, koordynator ds. leśnictwa w FSC Polska.
WWF alarmuje, że pomimo licznych zobowiązań rządów i firm do walki z wylesianiem, co sekundę znika obszar lasu wielkości boiska piłkarskiego. Główną przyczyną tego zjawiska jest rolnictwo, szczególnie hodowla bydła oraz produkcja oleju palmowego i soi. Do degradacji lasów przyczynia się również niekontrolowana wycinka drewna oraz budowa dróg.
W Unii Europejskiej znajduje się około 5 procent całkowitej powierzchni lasów na świecie, które stanowią 43 procent powierzchni lądowej UE. Jednocześnie, jak wynika ze sprawozdania Europejskiej Agencji Środowiska, Europa doświadcza drastycznego spadku bioróżnorodności. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) podkreśla, że powstrzymanie wylesiania i regeneracja ekosystemów leśnych to najskuteczniejsze sposoby ograniczenia emisji CO2.
Odpowiedzią na te wyzwania jest m.in. unijne rozporządzenie przeciwko wylesianiu (EUDR), które ma zapewnić, że kluczowe grupy produktów sprzedawanych i konsumowanych w UE nie przyczyniają się do degradacji lasów. Firmy będą zobowiązane do wykazania, że pozyskiwane przez nie produkty – takie jak olej palmowy, soja, kakao, kawa, bydło, kauczuk oraz drewno i wyroby pochodne – są legalne i nie pochodzą z obszarów wylesionych po 31 grudnia 2020 roku. Rozporządzenie to zacznie obowiązywać pod koniec 2025 roku.
„Ogromnie ważne jest też, żebyśmy zmienili nasze postawy jako konsumenci, musimy nauczyć się podejmować decyzje, które są bardziej korzystne dla środowiska. W tym mogą być pomocne uznane na świecie certyfikaty, takie jak FSC” – mówi Michał Kotarski, manager ds. rozwoju rynku i komunikacji w FSC Polska.
Certyfikaty FSC, obecne w Polsce od blisko 30 lat i obejmujące jedną trzecią krajowych lasów, potwierdzają najwyższe standardy w zakresie zrównoważonej gospodarki leśnej. Zabraniają one nielegalnego pozyskiwania drewna i wylesiania certyfikowanych obszarów, ograniczają użycie pestycydów oraz zobowiązują zarządców lasów do wyznaczania obszarów referencyjnych wolnych od działalności gospodarczej.
Lasy pełnią kluczową rolę w ekosystemie – są domem dla ponad 80 procent lądowych gatunków roślin i zwierząt, ograniczają skutki zmian klimatu, pochłaniają dwutlenek węgla i produkują tlen. Według danych Lasów Państwowych, jedna dorosła sosna produkuje tlen niezbędny do życia trzech osób, a hektar lasu w ciągu 24 godzin wytwarza około 700 kg tlenu, co zaspokaja dobowe zapotrzebowanie 2,5 tysiąca osób.
Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło 21 marca Międzynarodowym Dniem Lasów, aby zwiększyć świadomość znaczenia wszystkich rodzajów lasów. W 2025 roku tematem będą lasy i żywność, czyli ich rola w bezpieczeństwie żywnościowym i utrzymaniu. Obecnie nawet 5 miliardów ludzi wykorzystuje produkty leśne jako źródło utrzymania oraz do celów spożywczych i medycznych.
