Edukacja klimatyczna odgrywa fundamentalną rolę w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Stanowi także niezbędny warunek, by Polska mogła w pełni wykorzystać potencjał związany z transformacją klimatyczną. Potrzebne są przede wszystkim rozwiązania systemowe uwzględniające obecność wiedzy o kwestiach środowiskowych w całym systemie edukacji. Ten temat został poruszony podczas konferencji PRECOP 29 w Katowicach przygotowującej stanowisko środowiska biznesowego do szczytu COP 29, w której udział brali m.in. eksperci firmy doradczej Deloitte. Uczestnicy panelu „Edukacja klimatyczna” omówili kwestie związane z efektywną edukacją o klimacie, wdrożeniu systemowych narzędzi oraz przeciwdziałaniu dezinformacji.
W czasie konferencji PRECOP29, która odbyła się w Katowicach 3 października 2024 roku, podjęto dyskusję na temat stanu edukacji klimatycznej w Polsce. W debacie wzięła udział Joanna Świerzyńska, prezeska zarządu Deloitte Polska i partnerka zarządzająca Deloitte w Polsce, krajach bałtyckich i Ukrainie, a także Julia Grzybowska (UN GCNP), Katarzyna Młynek (CNK Warszawa), Joanna Mucha (MEN), Blanka Romanowska (Departament Infrastruktury i Środowiska, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia), Tomasz Rożek (Fundacja Nauka. To Lubię) i Hanna Zdanowska (prezydent Miasta Łodzi).
Podczas rozmów pojawiło się kluczowe pytanie – jak efektywnie uczyć o zmianach klimatycznych w szerokim kontekście społecznym. Aktualnie wiele krajów na świecie podejmuje to wyzwanie w ramach platformy „The Greening Education Partnership” prowadzonej przez UNESCO. Wkrótce do tego grona dołączy również Polska, by brać udział w szukaniu systemowych rozwiązań dla edukacji klimatycznej. Eksperci zgodnie zaznaczyli, że jest to misja, która wymaga zaangażowania nie tylko sektora edukacji, ale także instytucji publicznych, firm, fundacji oraz rodzin.
– Edukacja klimatyczna jest kluczowa w procesie odpowiedzialnej zielonej transformacji. Musimy wspierać nie tylko młodzież, ale także dorosłych, aby każdy z nas czuł odpowiedzialność za świat, który pozostawimy kolejnym pokoleniom. W Deloitte, oprócz działań ograniczających własne emisje zgodnie z wytycznymi Porozumienia Paryskiego i założeniami neutralności klimatycznej wyznaczonymi przez Science Based Targets initiative, przykładamy ogromną wagę do aktywności edukacyjnych skierowanych do pracowników, klientów, dostawców, otoczenia biznesowego, a także szkół na wszystkich poziomach edukacji. Wierzymy, że firmy powinny dawać innym dobry przykład, dlatego Deloitte wspiera transformację klimatyczną wielu przedsiębiorstw na rynku – nasi eksperci pomagają we wprowadzaniu niezbędnych procesów i innowacyjnych rozwiązań technologicznych. Pomagamy w edukacji klimatycznej liderów biznesowych oraz przygotowaniu ich do nowych wyzwań strategicznych i regulacyjnych. Uważam, że tak samo, jak w biznesie również w dążeniu do zwiększania świadomości wspólne działania mają większy sens, więc edukatorzy klimatyczni powinni dzielić się swoją wiedzą i tworzyć platformy do jej wymiany – podkreśla Joanna Świerzyńska, prezeska zarządu Deloitte Polska, partnerka zarządzająca Deloitte w Polsce, krajach bałtyckich i Ukrainie.
Przyszłość edukacji klimatycznej w Polsce
Skuteczne wdrożenie edukacji klimatycznej na szeroką skalę wymaga systemowych rozwiązań i zaangażowania różnych podmiotów. Współpraca międzysektorowa odgrywa dużą rolę w przeciwdziałaniu dezinformacji oraz budowaniu postaw proekologicznych. Według biorącej udział w dyskusji ekspertki Deloitte przykładem inicjatywy, która ma na celu dzielenie się dobrymi praktykami w zakresie edukacji klimatycznej jest program Be.Eco autorstwa Fundacji Deloitte i Digital University. Dotychczasowe trzy edycje pozwoliły na wyszkolenie 148 184 uczniów i 3 338 nauczycieli w 2443 szkołach, którzy w trakcie warsztatów mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę w kwestii ochrony bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju. Równie istotną kwestią co edukowanie przyszłych pracowników, jest zwiększanie świadomości zarządów i członków rad nadzorczych w obszarze wpływu na otoczenie zarządzanych i nadzorowanych przez nich podmiotów, realizowane np. w ramach inicjatywy Chapter Zero Poland, której partnerem jest Deloitte. Edukacja przedstawicieli struktur zarządczych firm musi stanowić fundament realnej zmiany w obszarze zielonej transformacji gospodarki. Dotychczas w programie uczestniczyło ponad 1400 przedstawicieli biznesu.
Nauka przez całe życie
Paneliści zauważyli, że grupa osób, które otwarcie przyznają, że nie wierzą w zmiany klimatu jest coraz mniej liczna. Przy czym poziom świadomości i wiedzy w tym zakresie nadal pozostaje niewystarczająco wysoki. Według danych przywołanych podczas debaty, tylko 6 proc. nauczycieli deklaruje bardzo dobre przygotowanie i wystarczające kompetencje do prowadzenia edukacji klimatycznej w szkołach. .Równocześnie zwrócono uwagę na kluczową rolę szkół, które powinny być wzorem dla uczniów, ale także społeczności lokalnych. Dlatego tak ważna jest idea nauki przez całe życie i utworzenie platformy wymiany wiedzy między pokoleniami. Joanna Świerzyńska zwróciła uwagę na to, że w kontekście szerzenia świadomości klimatycznej ważną rolę odgrywają także media. Produkcje filmowe, takie jak „Do ostatniej kropli” i „Przynoszę Ci dzikość”, do których Deloitte przyczyniło się jako partner, w znaczący sposób poruszają wyobraźnię społeczeństwa i uwrażliwiają na problemy środowiskowe.
– Edukacja klimatyczna to nie tylko zobowiązanie poszczególnych rządów, wyrażone w 2014 roku w Limie, ale także zobowiązanie świata biznesu do edukacji swoich pracowników, poddostawców i konsumentów. To także dbałość o to, by produkty lub usługi, były tak projektowane i wytwarzane, aby wynikająca z wiedzy troska o wpływ na środowisko, klimat i bioróżnorodność, była czynnikiem decydującym przy podejmowaniu decyzji biznesowych – podsumowuje Kamil Wyszkowski, przedstawiciel krajowy, dyrektor wykonawczy UN Global Compact Network Poland, przedstawiciel UNOPS w Polsce.
Źródło: Deloitte
