W Polsce systematycznie rozwijają się społeczności energetyczne, których początki sięgają 2011 roku, choć formalne ramy prawne powstały w 2016 roku. Obecnie funkcjonują dwie główne formy takich społeczności: spółdzielnie energetyczne, których zarejestrowano 35, oraz klastry energii z 66 certyfikowanymi podmiotami. Szacuje się, że łącznie działa około 170-180 klastrów energii – wynika z najnowszego raportu Wise-Europa.
Podstawę prawną dla funkcjonowania społeczności energetycznych stanowią dwa kluczowe akty: Ustawa o odnawialnych źródłach energii oraz Prawo energetyczne. Pierwszy dokument określa zasady działania dla wytwórców energii z OZE i wprowadza mechanizmy wsparcia finansowego, drugi reguluje kwestie techniczne związane z dostępem do sieci i taryfikacją.
Na rozwój energetyki obywatelskiej wpływają liczne czynniki stymulujące, wśród których znajdują się rosnące ceny energii, postęp technologiczny w obszarze OZE, dostępność finansowania unijnego oraz wzrost świadomości ekologicznej. Istotną rolę odgrywa także współpraca z władzami lokalnymi oraz dostępność terenów pod inwestycje.
Jednak sektor napotyka również na znaczące przeszkody. Do najważniejszych należą trudności w relacjach z operatorami systemów dystrybucyjnych, przestarzała infrastruktura sieciowa oraz wysoki próg wymaganej autokonsumpcji. Dodatkowe wyzwania stanowią skomplikowane otoczenie prawno-regulacyjne oraz brak dostępu do rynku hurtowego energii.
Proces tworzenia społeczności energetycznej jest złożony i wymaga szeregu działań, począwszy od wykonania bilansu energetycznego, poprzez analizę wykonalności, aż po rejestrację w odpowiednich rejestrach. Klastry energii muszą dodatkowo uzyskać koncesję na prowadzenie działalności w sektorze energetycznym.
Raport powstał przy współpracy szerokiego grona interesariuszy, w tym Krajowej Izby Klastrów Energii, Krajowej Izby Gospodarczej Gmin Energetycznych oraz wiodących firm i samorządów zaangażowanych w rozwój energetyki rozproszonej. Dokument stanowi kompleksowe źródło wiedzy o aktualnym stanie i perspektywach rozwoju społeczności energetycznych w Polsce.
