Serbia ładuje baterie. UE podpisuje nawiązuje strategiczne partnerstwo

UE i Serbia podpisują partnerstwo strategiczne na rzecz zrównoważonych surowców, łańcuchów wartości baterii i pojazdów elektrycznych.

Partnerstwo ma na celu wspieranie rozwoju nowych lokalnych gałęzi przemysłu i wysokiej jakości miejsc pracy w całym łańcuchu wartości pojazdów elektrycznych, przy pełnym poszanowaniu wysokich norm środowiskowych i społecznych, przy jednoczesnym uwzględnieniu obaw społeczności lokalnych z zachowaniem pełnej przejrzystości.

Partnerstwo zapewnia również ramy silnego, wielopoziomowego zaangażowania publiczno-prywatnego między instytucjami i organami UE, podmiotami przemysłowymi, stowarzyszeniami przedsiębiorców, partnerami społecznymi, przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego, odpowiednimi ministerstwami zainteresowanych państw członkowskich i Serbii, organizacjami publicznymi, instytucjami finansowymi i inwestorami.

Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący wykonawczy Komisji Europejskiej do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania, podpisał protokół ustaleń z ministrem ds. górnictwa i energii Republiki Serbii Dubravką Đedovič Handanović. Ceremonia podpisania umowy odbyła się podczas szczytu wysokiego szczebla w sprawie surowców krytycznych w Belgradzie.

Partnerstwo opiera się na układzie o stabilizacji i stowarzyszeniu, który wszedł w życie w dniu 1 września 2013 r. i jest zgodne z nowym unijnym planem wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich. Jest to blok budujący postępy Serbii w integracji z jednolitym rynkiem UE oraz dalsze zwiększanie jej konwergencji gospodarczej, społecznej i środowiskowej z UE.

Protokół ustaleń między UE a Serbią w sprawie zrównoważonych surowców, łańcuchów wartości baterii i pojazdów elektrycznych jest świadectwem naszego wspólnego zaangażowania na rzecz przyspieszenia transformacji ekologicznej. Dzięki strategicznej współpracy w tych kluczowych sektorach uwolnimy ogromny potencjał w zakresie zrównoważonego wzrostu gospodarczego i innowacji, wzmacniając jednocześnie integrację Serbii z jednolitym rynkiem UE i zwiększając jej konwergencję gospodarczą, społeczną i środowiskową z UE. Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw Europejskiego Zielonego Ładu, stosunków międzyinstytucjonalnych i prognozowania

Podpisanie protokołu ustaleń między UE a Serbią w sprawie zrównoważonych surowców, łańcuchów wartości baterii i pojazdów elektrycznych stanowi ważną podstawę pogłębionej integracji Serbii z unijnymi łańcuchami dostaw technologii ekologicznych, wspierając kluczowe cele nowego planu wzrostu gospodarczego dla Bałkanów Zachodnich. Nasza współpraca stworzy nowe możliwości zatrudnienia w sektorach przemysłowych, które mają kluczowe znaczenie dla przyszłości, mają wartość dodaną w rozwoju przetwórstwa i produkcji baterii oraz przynoszą znaczne korzyści gospodarcze. Potwierdza również drogę Serbii do członkostwa w UE. W oparciu o wspólne wartości perspektywa UE oferuje przekształcenie społeczeństw i gospodarek w kompleksowy i zrównoważony sposób, aby budować długoterminowy dobrobyt i odporność. Olivér Várhelyi, komisarz do spraw sąsiedztwa i rozszerzenia

Pięć obszarów współpracy

Protokół ten, zgodnie z układem o stabilizacji i stowarzyszeniu, ustanawia ścisłą współpracę między Serbią a UE w następujących pięciu obszarach:

• Wzmocnienie rozwoju łańcuchów wartości surowców, baterii i pojazdów elektrycznych poprzez ułatwienie ścisłej współpracy między unijnymi i serbskimi podmiotami przemysłowymi i zainteresowanymi stronami.      Protokół ustaleń będzie zachęcał do opracowania korzystnej dla obu stron listy projektów ze szczególnym uwzględnieniem ekosystemu przemysłowego pojazdów elektrycznych.
• Współpraca w zakresie badań naukowych i innowacji poprzez określenie istniejących obszarów współpracy w ramach unijnego programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa”  i innych programów. Na podstawie protokołu ustaleń obie strony będą dzielić się wiedzą i technologiami związanymi ze zrównoważonym poszukiwaniem, wydobyciem, przetwarzaniem i recyklingiem surowców wtórnych.
• Stosowanie wysokich norm i praktyk z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego zostanie ułatwione poprzez wzajemne konsultacje i wymianę informacji na temat odpowiednich polityk i inicjatyw w całym łańcuchu wartości, w tym poprzez stosowanie zwiększonej należytej staranności i identyfikowalności w łańcuchu wartości baterii.
• Uruchomienie instrumentów finansowych i inwestycyjnych w celu wsparcia projektów inwestycyjnych w ramach partnerstwa, w szczególności za pośrednictwem InvestEU, ram inwestycyjnych dla Bałkanów Zachodnich oraz listy pojedynczych projektów w Serbii, a także w ramach europejskiego sojuszu na rzecz surowców i europejskiego sojuszu na rzecz baterii.
• Rozwijanie umiejętności niezbędnych do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy w sektorach surowców i baterii. Obejmuje to udział serbskich organizacji w europejskich akademiach baterii i przyszłych akademiach surowców, w tym ewentualny wkład Serbii w postaci specjalnych programów i staży.

Kolejne kroki

Po podpisaniu protokołu ustaleń UE i Republika Serbii wspólnie opracują w ciągu sześciu miesięcy plan działania zawierający konkretne działania mające na celu wprowadzenie w życie partnerstwa strategicznego.

Kontekst ogólny

UE posiada dobrze ugruntowany i rosnący rynek zielonych technologii, takich jak baterie, który oferuje wiele możliwości zawierania umów w sprawie odbioru, wspólnych przedsięwzięć i wspólnych projektów w zakresie badań naukowych i innowacji. Partnerstwo będzie wspierać rozwój zrównoważonych łańcuchów dostaw między obiema stronami i umożliwi propagowanie norm środowiskowych, społecznych i w zakresie zarządzania oraz wymianę wiedzy na temat surowców.

Ponieważ surowce krytyczne są zasadniczym warunkiem wstępnym przeprowadzenia transformacji ekologicznej i cyfrowej, Komisja rozpoczęła budowanie szeregu partnerstw w dziedzinie surowców, zgodnie z planem działania w sprawie surowców krytycznych i aktem w sprawie surowców krytycznych. Takie umowy podpisano z Kanadą i Ukrainą w 2021 r. z Kazachstanem i Namibią w 2022 r., z Argentyną, Chile, Zambią, Demokratyczną Republiką Konga i Grenlandią w 2023 r. oraz z Rwandą, Norwegią, Uzbekistanem i Australią w 2024 r.

Akt w sprawie surowców krytycznych ma na celu zapewnienie bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych w UE.  Akt wspiera rozwój projektów przyczyniających się do budowania zdolności w zakresie surowców strategicznych na wszystkich etapach łańcucha wartości, zarówno w UE, jak i poza nią.

Źródło: Komisja Europejska