W ciągu pierwszych dwóch tygodni naboru już 950 gmin wyraziło zainteresowanie pełnieniem funkcji operatorów w programie Czyste Powietrze, co stanowi ponad 38 proc. wszystkich gmin w Polsce. Przedstawiciele tych jednostek samorządowych będą stanowić bezpośrednie wsparcie dla mieszkańców w pozyskiwaniu dotacji na termomodernizację domów i wymianę źródeł ciepła już od 31 marca.
Podpisywanie porozumień operatorskich między Wojewódzkimi Funduszami Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) a gminami zaplanowano do końca marca 2025 r., a kolejny etap nastąpi do 30 czerwca 2025 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) na finansowanie operatorów przeznaczył na rok 2025 ponad 40 mln zł.
Rola gmin jako operatorów ma kluczowe znaczenie dla efektywnego wdrażania programu. Operatorzy zapewnią kompleksowe wsparcie dla uczestników – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do zakończenia projektu i rozliczenia dotacji. Szczególnie istotna będzie ich pomoc dla osób starszych i ubogich, które mogą mieć trudności z korzystaniem z technologii lub być narażone na nieuczciwe praktyki wykonawców.
Za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania gminy otrzymają wynagrodzenie w wysokości 1700 zł. Warto podkreślić, że w nowej wersji programu Czyste Powietrze najwyższy poziom dofinansowania oraz dotacje z prefinansowaniem będą dostępne tylko przy wsparciu operatora. W przypadku poziomu podwyższonego będzie to opcja do wyboru.
Korzyści dla gmin z pełnienia funkcji operatora obejmują nie tylko dodatkowe wynagrodzenie finansowe, ale także pakiet dedykowanych szkoleń, możliwość współtworzenia systemu operatorów oraz wzmocnienie znaczenia gmin w programie. Przyczyni się to również do szybszego tempa wymiany nieefektywnych źródeł ciepła i lepszej ochrony mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami.
Obecnie 85 proc. gmin w kraju prowadzi już gminne punkty konsultacyjno-informacyjne (PKI), co świadczy o ich dużym doświadczeniu w zakresie wsparcia mieszkańców przy korzystaniu z dofinansowania. Pełnienie roli operatora pozwoli na rozwinięcie tej pomocy.
Nabór na gminnych operatorów prowadzony jest w trybie ciągłym, więc kolejne gminy mogą nadal się zgłaszać. Szczegółowe informacje o programie Czyste Powietrze dostępne są na stronie czystepowietrze.gov.pl.
