W międzynarodowym projekcie Europe-LAND Politechnika Białostocka zbada stan użytkowania gruntów w UE

Czas3 min

Politechnika Białostocka wraz z 13 partnerami reprezentującymi 12 krajów należy do międzynarodowego konsorcjum, które powstało z myślą o przeciwdziałaniu skutkom zmian klimatycznych i utracie bioróżnorodności. Naukowcy wspólnie ze specjalistami z całej Europy, realizują program „Towards Sustainable Land-use Strategies in the Context of Climate Change and Biodiversity Challenges in Europe”, w skrócie Europe-LAND.

Inicjatywa została uznana za istotną w obszarze badań i innowacji Unii Europejskiej i otrzymała wsparcie finansowe ze środków programu Horyzont Europa w wysokości 6,3 mln euro. Przeprowadzone w projekcie Europe-LAND badania pomogą osiągnąć cele zrównoważonego rozwoju ONZ i poprawią konkurencyjność UE. Program ułatwi także współpracę i wzmocni wpływ badań i innowacji w rozwijaniu, wspieraniu i wdrażaniu polityk UE. Czas realizacji projektu obejmuje lata 2023-2027.

Zespół badawczy Politechniki Białostockiej zaangażowany w realizację projektu Europe-LAND tworzą pracownicy Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku oraz Wydziału Inżynierii Zarządzania. Koordynatorami prac są: prof. dr hab. Piotr Banaszuk oraz prof. dr hab. inż. Joanna Ejdys.

– To bardzo ciekawy projekt, nie tylko ze względu na aktualność tematyki w nim poruszanej, czyli przeciwdziałania, ale też adaptacji Europejczyków do zmian klimatycznych. Dla badaczy i specjalistów zaangażowanych w projekt, to wspaniałe doświadczenie pracy w naprawdę licznym zespole międzynarodowym. Podczas spotkań roboczych Europe-LAND współpracują ze sobą Niemcy, Austriacy, Czesi, Duńczycy, Estończycy, Grecy, Portugalczycy, Rumuni, Łotysze, Słowacy, Włosi i wreszcie Polacy – mówi prof. dr hab. inż. Joanna Ejdys.

Głównym zadaniem, które stawia sobie interdyscyplinarne konsorcjum realizujące program Europe-LAND, jest zidentyfikowanie i zrozumienie czynników determinujących decyzje dotyczące użytkowania ziemi w całej Europie. Poszukując odpowiedzi na pytanie, dlaczego podmioty decydujące o użytkowaniu ziemi podejmują takie, a nie inne decyzje dotyczące użytkowania ziemi, specjaliści chcą pomóc w zwiększeniu świadomości oraz zaangażowania europejskich interesariuszy. Wskazać, że decyzje te można efektywniej ukierunkować na korzyści społeczne, a także związać z wyzwaniami klimatycznymi oraz zachowaniem bioróżnorodności w Europie.

– Użytkowanie gruntów oraz emisje gazów cieplarnianych związane z zarządzaniem i użytkowaniem zasobów ziemi są dziś uznawane za jedne z kluczowych czynników zmian klimatycznych. Szczególnie sektor rolnictwa, ale także leśnictwa, przyczynia się do około 1/4 całkowitej globalnej emisji gazów cieplarnianych. W miarę wzrostu obszarów uprawnych, niszczone są naturalne siedliska, a utrata bioróżnorodności staje się widoczna. W tym kontekście projekt badawczy Europe-LAND finansowany przez UE dąży do opracowania bardziej zrównoważonych strategii użytkowania ziemi w kontekście zmian klimatycznych i wyzwań związanych z bioróżnorodnością – wyjaśnia prof. dr hab. inż. Joanna Ejdys.

HORYZONT EUROPA, fot. Politechnika Białostocka

Do końca 2024 roku konsorcjum Europe-LAND zapowiada ogłoszenie efektów dotychczas przeprowadzonych działań naukowych. Obejmują one w szczególności:

zebranie najnowszych danych dotyczących użytkowania ziemi w całej Europie na potrzeby spójnej analizy użytkowania gruntów rolnych. Wynik badań będzie stanowiła unikalna zharmonizowana baza danych IACS dla krajów europejskich, która wskaże główne trendy związane z użytkowaniem terenów.
opracowanie ogólnoeuropejskich ram metodologicznych dotyczących angażowania interesariuszy jako decydentów związanych z użytkowaniem gruntów. Opracowywana metodyka docelowo pozwoli wskazać, jak wykorzystywane są zasoby ziemi w obecnych i przyszłych warunkach klimatycznych, jakie i czyje interesy są realizowane oraz jakie są specyficzne potrzeby i wymagania dotyczące przyjęcia różnych bardziej zrównoważonych praktyk zarządzania terenami wspierających łagodzenie i adaptację do zmian klimatycznych oraz ochronę bioróżnorodności.

Natomiast przyszłe prace konsorcjum, wykraczające poza rok 2024, będą obejmowały w szczególności:

analizę bogatych w węgiel mokradeł UE w celu zidentyfikowania ognisk emisji gazów cieplarnianych na poziomie całej UE,
oparte na dowodach mapowanie przyszłych przewidywanych wzorców użytkowania ziemi,
dedykowane ramy telecoupling umożliwiające przyszłe badania i analizy wielowarstwowych powiązań między czynnikami społecznymi a zmianami w użytkowaniu ziemi,
interaktywne narzędzie umożliwiające interesariuszom eksperymentowanie z różnymi formami użytkowania gruntów i zrozumienie ukrytych powiązań między ich wyborami a możliwymi trajektoriami rozwoju.

Zaproponowano również zorganizowanie szkoły letniej oraz otwartego kursu online na platformie MOOC, które wesprą rozpowszechnianie wyników projektu oraz interakcję pomiędzy członkami konsorcjum projektowego. Poprzez realizację polityki otwartego dostępu, wszyscy interesariusze mogą dołączyć do społeczności praktyków projektu i działań związanych z budowaniem potencjału lub uzyskać dostęp do publicznych wyników w każdym momencie.

O projekcie Europe-LAND

Konsorcjum projektu Europe-LAND tworzy 12 uczelni europejskich oraz Centrum Badań i Transferu FTZ-NK działające na Uniwersytecie Nauk Stosowanych w Hamburgu w Niemczech: